کرسکاس، حسدای بن ابراهام (۱۳۴۰ـ۱۴۱۰م)
کِرِسْکاس، حَسدای بِن ابراهام (۱۳۴۰ـ۱۴۱۰م)(Crescas, Hasdai ben Abraham)
فیلسوف اسپانیایی، عالم تلمودی، منتقد سنت عقلی ارسطویی در تفکر یهود، و ربّی[۱] سلطنتی آراگون. تاجری در بارسلون بود (۱۳۶۷م) و پس از به سلطنت رسیدن خوان اول[۲] (۱۳۸۷م) با دربار آراگون ارتباط نزدیک یافت و «عضو خاندان سلطنت» خوانده شد. به حکم شاه متولی امر قضا در جامعۀ یهود شد و با مقام ربی اعظم سلطنتی در ساراگوسا[۳] اقامت کرد. نخستین اثر شناخته‌شدۀ کرسکاس، روزشمارِ کشتار یهودیان (ازجمله پسر خود او) در بارسلونا در ۱۳۹۱م است که در قالب نامه‌ای خطاب به جامعۀ یهود آوینیون[۴] به نگارش درآورد. نیز برای تحکیم مبانی یهود در دورۀ سرکوب شدید یهودیان اسپانیا رساله‌ای به‌نام رد اصول مسیحیان[۵] نوشت (۱۳۹۷ـ۱۳۹۸م) که نقدی بر ده اصل مسیحیت بود. نقد ارسطو و سنت ارسطویی یهود (که نمایندۀ برجسته‌اش ابن میمون بوده)، از مطالب اثر دیگری از او با عنوان اُر آدونای[۶] (نور خدا) است که در ۱۴۱۰م به‌پایانش رساند. در این اثر که شرحی بر وجوه مختلف تورات[۷] است، کرسکاس دلایل سنتی اثبات وجود خدا را رد کرد و مدعی شد که یقین در این باب فقط به اعتبار نص تورات است که می‌گوید «ای اسرائیل بشنو: یهوه خدای ما، یهوۀ واحد است» (تثنیه[۸]، ۴:۶).