کره شمالی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

کُرِۀ شمالی (North Korea)

نمايي از شهر پيونگ يانگ
نمايي از شهر پيونگ يانگ

موقعیت. جمهوری دموکراتیک خلق کره[۱] در آسیای شرقی، بخش شمالی شبه‌جزیرۀ کره[۲] و در ساحل غربی دریای ژاپن[۳] جای دارد. از شمال به کشور چین، از شرق به دریای ژاپن، از جنوب به کشور کرۀ جنوبی و دریای زرد[۴]، و از غرب به خلیج کره محدود شده است. مساحت این کشور ۱۲۲,۷۶۰ کیلومتر مربع و شهر پیونگ‌یانگ[۵] پایتخت آن است.

سیمای طبیعی. کشور کوهستانی کرۀ شمالی از درّه‌هایی باریک و ژرف و چند رشته‌کوه تشکیل یافته که از شمال شرقی به سوی جنوب غربی کشیده شده‌اند. رشته‌کوه‌های نانگنیم سانمائِک[۶]، که از مرزهای شمالی به سوی جنوب کشیده شده، چشمگیرترین عارضۀ طبیعی این کشور است و کوه پاکتو[۷]، که در مرز کشور چین قرار دارد، با ارتفاع ۲,۷۴۴ متر بلندترین نقطۀ کشور مزبور به‌شمار می‌آید. علاوه بر کوه‌های مزبور، رشته‌کوه‌های هامگیونگ[۸] در شمال شرقی، کانگنام[۹] در شمال و رشته‌کوه‌های دیگری که در سراسر کشور پراکنده‌‌اند، استخوان‌بندی ارتفاعی این کشور را تشکیل می‌دهند. رودخانه‌های بسیاری در درّه‌های تنگ و ژرف کوه‌های مزبور جریان دارند؛ ازجمله یالو[۱۰] و تومِن[۱۱] که بخش‌هایی از مرز کشور چین را تشکیل می‌دهند و رودخانۀ هان[۱۲]، که قسمتی از کرۀ جنوبی را از این کشور جدا می‌کند. علاوه‌بر رودهای مزبور، رودخانه‌های دیگری چون تایدونگ[۱۳]، چانگچان[۱۴]، یِسانگ[۱۵] و چندین رود دیگر نیز در این سرزمین جریان دارند که بیشترشان به دریای زرد و خلیج کره می‌ریزند. خلیج تونگجوسان[۱۶] در کرانۀ شرقی، خلیج ساجوسان[۱۷] و نیز دماغۀ چانگ‌سان[۱۸] در کرانه‌های غربی، عوارض ساحلی کرۀ شمالی‌اند و جزیره‌های سینمی[۱۹] و چو[۲۰] و چند جزیره و جزیرک[۲۱] دیگر، که در آب‌های سواحل غربی جای دارند، بخشی از این سرزمین محسوب می‌شوند. کشور کرۀ شمالی به دوازده استان تقسیم شده است و شهرهای مهم آن عبارت‌اند از پیونگ‌یانگ هامهونگ[۲۲]، چانگجین[۲۳]، نامپو[۲۴]، و وانسان[۲۵]. اقلیم کرۀ شمالی قاره‌ای[۲۶] است. تابستان‌های آن بسیار گرم و زمستان‌هایش سرد است. میانگین بارندگی سراسری آن حدود ۱,۰۰۰ میلی‌متر است و تابستان‌ها فصل بارندگی‌های شدید در این کشور است. میانگین دمای شهر پیونگ‌یانگ در دی‌ماه ۸- درجۀ سانتی‌گراد، در تیرماه ۲۴ درجۀ سانتی‌گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن بالغ بر ۹۱۶ میلی‌متر است. ۵۱ درصد از مساحت کرۀ شمالی جنگلی است و درختان کاج، سرو، صنوبر، سدر، و کونار پوشش گیاهی آن را تشکیل می‌دهند. حیات وحش این کشور نیز شامل بز، پلنگ، آهو، خرس، گرگ، روباه، انواع پرنده به‌ویژه لک‌لک، عقاب و حواصیل است.

اقتصاد. با این‌که تلاش دولت کمونیستی کرۀ شمالی بر آن بوده که کشور را به سوی صنعتی‌شدن و خودکفایی سوق دهد، ولی کمبود نیروی کار تا حدّی مانع‌ رسیدن به این هدف شده است. بخش خصوصی در فعالیت‌های اقتصادی کرۀ شمالی نقشی ندارد و کشاورزی به‌صورت اشتراکی، پیشرفت قابل توجهی داشته است. مساحت کشتزارهای این کشور به ۱.۷میلیون هکتار بالغ می‌شود و برنج عمده‌ترین محصول آن است. ذرت، غلّات، میوه، سبزیجات، دانه‌های روغنی و پنبه از دیگر محصولات مهم کشاورزی‌ این کشورند و فرآورده‌های دامی و شیلات جزو اقلام صادراتی آن محسوب می‌شوند. وسعت جنگل‌های کرۀ شمالی ۶.۲میلیون هکتار و تولید چوب آن ۷میلیون متر مکعب است. کرۀ شمالی از نظر منابع معدنی یکی از غنی‌ترین کشورهای آسیایی است و زغال، منگنز، آهن، اورانیوم، روی، قلع و مس از کانی‌های مهم آن محسوب می‌شوند. آهن عمده‌ترین کانی این کشور است و محصولات آهنی مهم‌ترین اقلام صادراتی آن را تشکیل می‌دهند. الکتریسیتۀ این کشور بیشتر به شیوۀ برقابی[۲۷] تأمین می‌شود که تولید آن ۱۹.۴میلیارد کیلووات ساعت و مصرف سرانۀ آن ۱,۳۹۵ کیلووات ساعت است. ماشین‌آلات، مواد شیمیایی، سیمان، آهن و فولاد، الیاف مصنوعی، خودرو و کشتی از فرآورده‌های صنعتی این کشورند و چین بزرگ‌ترین تأمین‌کنندۀ نیازهای اولیه آن به‌شمار می‌آید.

حکومت و سیاست. نوع حکومت کرۀ شمالی جمهوری تک‌حزبی با یک نهاد قانون‌گذاری است. حزب کمونیست تنها حزب کشور است و مجلس عالی خلق کره ۶۸۷ نماینده دارد که صلاحیت آنان را حزب کمونیست تأیید می‌کند و برای مدت پنج سال انتخاب می‌شوند. رئیس‌جمهور که در رأس کشور و در مقام دبیرکلی حزب کمونیست قرار دارد، برای یک دورۀ چهارساله برگزیده می‌شود. کیم جونگ ایل[۲۸] پس از درگذشت پدرش، کیم ایل سونگ[۲۹]، در ژوئیۀ ۱۹۹۴ به سِمت ریاست‌جمهوری کشور و دبیرکلی حزب کمونیست کرۀ شمالی تعیین شده است.

مردم و تاریخ. جمعیت کرۀ شمالی حدود ۲۴,۰۵۲,۲۳۱ نفر است (۲۰۰۸) و تراکم نسبی آن به ۱۹۶ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور ۰.۵ درصد است و کره‌ای‌ها ۹۹.۸‌درصد از جمعیت آن را تشکیل می‌دهند. ۶۸‌درصد از مردم کرۀ شمالی فاقد مذهب‌اند و ۵۹ درصد از آنان در شهرها به‌سر می‌برند. زبان رسمی این کشور کره‌ای است. تاریخ کرۀ شمالی همان تاریخ کرۀ جنوبی است با این تفاوت که پس از سقوط ژاپن در ۱۹۴۵ (جنگ جهانی دوم)، ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی یک ماه جلوتر از آن‌که امریکایی‌ها دست به کار شوند، کرۀ شمالی را متصرف شد و یک دولت کمونیستی در آن‌جا تأسیس کرد. در ۹ سپتامبر ۱۹۴۸ کیم ایل سونگ به رهبری حزب کمونیست کرۀ شمالی تعیین شد و زمام امور کشور را در‌دست گرفت. در ۲۵ ژوئن ۱۹۵۰ کرۀ شمالی به کرۀ جنوبی، که در تصرف امریکا بود، حمله کرد و سازمان ملل پیشروی آن را به سوی جنوب متوقف ساخت. مذاکرات صلح در ژوئیۀ ۱۹۵۳ به‌نتیجه رسید و نیروهای دوطرف در پشت آخرین خط جبهه متوقف شدند و وزیران دو کشور در دسامبر ۱۹۹۱ طی بیانیه‌ای تعهد کردند که در امور داخلی یکدیگر دخالت نکنند. کیم ایل سونگ، رهبر کرۀ شمالی، در ۸ ژوئیۀ ۱۹۹۴ درگذشت و پسرش، کیم جونگ ایل، جانشین پدر شد.

 


  1. Democratic People’s Republic of Korea
  2. Korean Peninsula
  3. Sea of Japan
  4. Yellow Sea
  5. Pyongyang
  6. Nangnim Sanmaek Mount
  7. Paektu
  8. Hamgyong
  9. Kangnam
  10. Yalu
  11. Tumen
  12. Han
  13. Taedong
  14. Chongchon
  15. Yesong
  16. Bay of Tongjoson
  17. Bay of Sojoson
  18. Changsan Cape
  19. Sinmi
  20. Cho Island
  21. Islet
  22. Hamhung
  23. Chongjin
  24. Nampo
  25. Wonsan
  26. continental
  27. hydroelectric
  28. Kim Jong Il
  29. Kim Il Sung