کریمه
کِریمه (Crimea)
(به اوکراینی: کریم[۱]؛ در متون اسلامی قِرِم) شبه‌جزیرۀ[۲] شمالیِ دریای سیاه[۳] و جمهوری خودمختار اوکراین. در گذشته، استانی (ناحیه‌ای) از اتحاد شوروی[۴] (۱۹۵۴ـ۱۹۹۱) محسوب می‌شد. ۲۷هزار کیلومتر مربع مساحت و ۲,۶۳۲,۴۰۰ نفر جمعیت دارد (۱۹۹۵). مرکز آن سیمْفِروپول[۵] است و سایر شهرهای بزرگ آن عبارت‌اند از سواستوپول[۶] و یالتا[۷]. کریمه تولیدکنندۀ آهن، فولاد و نفت است. خاک آن بیشتر استپ است، اما ساحل جنوبی آن تفریحگاه محسوب می‌شود. پس از سلطۀ اقوام مختلف از قرن ۸پ‌م به‌دست سکاها[۸]، یونانیان، گوت‌ها[۹]، هون‌ها[۱۰] و خزرها[۱۱]، کریمه در قرن ۱۳م به خانات تاتار تبدیل شد. بندر تجاری جنووایی کافا[۱۲] (فئودوسیا[۱۳] کنونی) در شرق کریمه است، جایی که در ۱۳۴۶م بیماری مرگ سیاه[۱۴] از آسیا به اروپای غربی سرایت کرد. بین ۱۴۷۵ و ۱۷۷۴ کریمه بخشی از امپراتوری عثمانی[۱۵] بود. در ۱۷۸۳، استقلال کوتاه‌مدت خانات کریمه به انضمام آن به روسیه انجامید. کریمه صحنۀ نبرد میان دولت‌هاي روسیه و ائتلافی از بریتانیا، فرانسه، عثماني و ساردنی[۱۶] در جنگ کریمه[۱۷] (۱۸۵۳ـ۱۸۵۶) بود. شهر یالتا میزبان همایش مهم سران متفقین در خلال جنگ جهانی دوم بود. پس از انقلاب روسیه[۱۸]، کریمه از ۱۹۱۷ تا ۱۹۲۰ جمهوری تاوریدا[۱۹] و از ۱۹۲۰ تا اشغال آن به‌دست آلمان (۱۹۴۲ـ۱۹۴۴) جمهوری خودمختار کریمه[۲۰] بود. ساکنان تاتار کریمه به اتهام همکاری با نازی‌ها به ازبکستان تبعید شدند. در ۱۹۵۴ کریمه بخشی از اوکراین اعلام شد. از ۱۹۹۱ خواستار استقلال از اوکراین شده است. در همه‌پرسی ۱۹۹۴، مردم خواستار خودمختاری بیشتر و روابط نزدیک‌تر با روسیه شده‌اند.