کریک
کِریک (Creek)
از اقوام سرخ‌پوست امریکایی، با جمعیتی نزدیک به ۴۴هزار تن (۱۹۹۰). به یکی از زبان‌های ماسکوگی[۱] سخن می‌گویند. کریک‌ها جزو گروه موسوم به «تپه‌سازان[۲]» بودند و در شهرک‌های بزرگ دایمی در جورجیا[۳] و آلاباما[۴] زندگی می‌کردند، اما اکنون عمدتاً در اوکلاهما[۵] به‌سر می‌برند. سمینول[۶]ها یکی از شاخه‌های کریک‌هایند. کریک‌ها از دیرباز کشاورز بودند و ذرت، لوبیا و کدو کشت می‌کردند و برای تکمیل معیشت خود به صید ماهی و شکار می‌پرداختند. در شهر‌ک‌هایی متشکل از خانه‌های مستطیل‌شکل گِلی زندگی می‌کردند که بر گرد میدانی مرکزی ساخته شده بود. در این میدان، معبدی گنبدی‌شکل در رأس تپه‌ای به ارتفاع سه متر ساخته شده بود. این معبد محل برگزاری مهم‌ترین مراسم دینی آنان بود که شامل اجرای ساز و آواز یا جشن «ذرت سبز» بود و به مناسبت به‌عمل‌آمدن ذرت صورت می‌پذیرفت و مناسک «آتش‌نو» که در نیمۀ تابستان برگزار می‌شد. جامعۀ کریک‌ها سلسله‌مراتبی بود، اما رده‌ها موروثی نبودند و با تلاش‌های فردی به‌دست می‌آمدند. مردان کریک همۀ بدن خود را از زمانی که به سن جنگجویی می‌رسیدند، خالکوبی می‌کردند. امروزه بسیاری از کریک‌های ساکن اوکلاهما هنوز سازمان قبیله‌ای سنتی خود را حفظ کرده‌اند که مبتنی‌بر یک شورای عمومی منتخب است و در شهرک‌های سنتی کریک زندگی میکنند. هنوز تعداد زیادی به زبان کریک تکلم میکنند و بسیاری از آنان هنوز سنت‌های فرهنگی نظیر مناسک «ذرت سبز» را حفظ کرده‌اند، اگرچه تقریباً اکثر آن‌ها مسیحی شده‌اند. تعداد اندکی از کریک‌ها که در آلاباما باقی‌مانده‌اند، یعنی اخلاف کسانی که از جابه‌جایی اجباری نجات یافته‌اند، زبان و فرهنگ خود را ازدست داده‌اند. کریک‌ها به دو گروه اصلی تقسیم شده‌اند: ماسکوگی‌ها یا «کریک‌های بالایی» و هیچیتی[۷]ها یا «کریک‌های پایینی». آنان نخستین‌بار در ۱۵۳۸ با ارناندو د سوتو[۸] تماس برقرار کردند. در اوایل دهۀ ۱۷۰۰ به مستعمره‌نشینان اسپانیایی حمله بردند و چندین‌بار دست به غارت آنان زدند. سپس کنفدراسیونی (بزرگ ایل) تشکیل دادند، شامل اقوام نَچِز[۹] و شونی[۱۰]، تا هم در مقابل سایر سرخ‌پوستان امریکایی و هم در مقابل دشمنان از خویش دفاع کنند. اما این کنفدراسیون با شکست روبه‌رو شد زیرا آنان در طول جنگ ۱۸۱۲ با بریتانیایی‌ها متحد شدند و در ۳۰ اوت ۱۸۱۳ یک جناح از کریک‌ها با نام «شاخۀ سرخ[۱۱]» بیش از ۵۰۰ نفر از مهاجرنشین‌ها را در شمال موبیل[۱۲]، واقع در آلاباما قتل‌عام کردند. ژنرال اندرو جکسون[۱۳] و ۵هزار تن از نیروهای او، برای گرفتن انتقام، چندین روستای کریک را با خاک یکسان کردند و در ۲۷ مارس ۱۸۱۴ بیش از ۸۰۰ تن از جنگجویان کریک را در جنگ هورس شوبند[۱۴] به‌قتل رساندند. پس از این ماجرا کریک‌ها ناچار شدند بیش از ۹.۲میلیون هکتار ـ در حدود نیمی از آلاباما و بخش بزرگی از جنوب جورجیا ـ را به امریکا واگذار کنند. در دهۀ ۱۸۳۰ به اجبار به حفاظت‌گاهی در «سرزمین سرخ‌پوستان» منتقل شدند و در آن‌جا یکی از «پنچ قبیلۀ متمدن» را ایجاد کردند. این قبیله نظامی حکومتی بر پایۀ نظام امریکا پدید آورد و در ۱۹۰۶، پس از تبدیل سرزمین سرخ‌پوستان به ایالت اوکلاهما، از‌میان رفت.