کلاویه
کِلاویه (keyboard)
در موسیقی، یک دسته «کلاویه» (اهرم‌هایی که با انگشتان یا پاها به‌کار می‌افتند) که کنار هم چیده شده و مطابق با زیرایی (زیروبمی) نت‌های تحت اختیار خود، ترتیب یافته‌اند. این دسته کلاویه بخشی از سازهای کلاویه‌دار مختلف را تشکیل می‌دهند و اجراکننده را قادر می‌سازند تا تعداد بسیار بیشتری از سیم‌ها یا زبانه‌ها را، نسبت‌به حالت بدون کلاویه، در اختیار داشته باشد. کلاویه از ابتکارهای بزرگ و مهم موسیقی غربی است، که در سازهای قرون وسطایی گونۀ ارگ (شامل ارگ قابل حمل و ارگ زبانه‌ای) ارائه شد، و درپی آن به سازهای زهی رنسانسی همچون کلاویکورد و هِردی‌‌ـ‌گِردی انتقال یافت. سازهای کلاویه‌دار به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که بازتولید دقیق و عینی فاصله‌های موسیقایی را امکان‌پذیر سازند. کلاویکورد در ابتدا مدلی از مونوکورد بود. افزودن کلاویه به آن موجب شد که با توجه به رابطۀ طول سیم (وضعیت مماس، معادل یک خرک کلاویه‌دار) به زیرایی، توانایی این ساز برای اجرای نت‌های بیشتر افزایش یابد. در زمانی که طرح مرکاتور، نقشه‌کشی جغرافیایی را دچار تحولی بنیادی کرده بود، کلاویه‌ها، گام‌سازیِ پیوسته را برای ایجاد فضای زیرایی (زیروبمی) ارائه دادند. سازندگان آلات موسیقی به سراغ عملکرد کلاویۀ سازگارتری رفتند تا بازارهای تازه‌ای برای غیرحرفه‌ای‌ها و کاربران خانگی پدید آورند، و بدین‌ترتیب در کلاویکورد یک گیتار با مضراب مکانیزه، در هارپسیکورد یک لوت مکانیزه، در هِردی ـ گِردی یک ویول کلاویه‌دار، و در فورته‌پیانو یک دولسیمر مکانیزه ایجاد کردند.