کنده ای

کَنْده‌ای

از گویش‌های فارسی که در کنده‌ای از روستاهای دورافتادۀ بخش کوهمره نودان، در شمال شرقی کازرون و صدکیلومتری شیراز، کاربرد دارد. این گویش به دوانی و عبدویی نزدیک است. در کنده‌ای پسوند معرفه‌ساز -aku و -yaku است؛ مضاف‌الیه بعد از مضاف می‌آید xuneymo «خانۀ من»؛ و صفت بعد از موصوف تغییر و تبدیلات آوایی: تبدیل /u/ به /i/ در dir «دور»، ri «رو»، jija «جوجه»، sitin «ستون»، dis «دود»؛ تغییر یافتن /-e/ پایانی به /-a/ در: xuna «خانه/اتاق»، miva «میوه»، duna «دانه»؛ تغییر /a/ میانی به /e/ در: merd «مَرد»، nemak «نَمَک»، pelang «پلنگ»؛ تبدیل شدن /i/ به /e/ در وسط مانند reg «شن/ریگ»، تبدیل /a/ به /o/ در: holila «هلیله»، horu «هَوو»، yonaqon «یرقان»؛ جابه‌جایی صامت‌ها در sef «صفر»، qeylun «قلیان»، sorfa «سفره»، barz «بذر»؛ تبدیل /b/ به /v/ در tavaq «طبق»، xuv «خوب»؛ تبدیل خوشۀ صامت /-st-/ به /-ss-/ در sepessun «سپستان»، xassa «خسته»؛ نیز حذف /-st/ پایانی در ni «نیست»، ha «هست»؛ حذف /-t/ پایانی در dus «دوست»، bis «بیست»، تبدیل /f/ به /p/ در nesp «نصف»، افزودن /-r/ پایانی به اسم در golovir «گلابی»، limur «لیموترش». ضمایر اشاره: in  «این» ingale «این‌ها»، una «آن»، ungala «آن‌ها»؛ ضمایر منفصل شخصی: /xoto/xomo/una/to/mo. پیشوندهای فعل لازم در زمان گذشتۀ استمراری و حال اخباری: ti- (tom:tia می‌آمدم). نشانۀ مصدر -dan، -san و -tan است: vespordan «سپردن». برخی از واژه‌های کنده‌ای: porgu «خُرفه»، pos «پسر»، tora «روباه»، kalba «مارمولک»، gulu «گربه».