کومانچی
کومانْچی (Comanche)
قبیلۀ سرخ‌پوست امریکا[۱]یی که اسب را به سرخ‌پوستان دشت‌ها[۲] شناساند و اکنون در غرب اکلاهما به‌سر می‌برند و حدود ۱۳,۳۰۰ نفرند (۱۹۹۰). زبان‌آنان به شاخۀ شوشونی از خانوادۀ زبان اوتو ـ آزتک[۳] تعلق دارد که به زبان میانجی بیشتر منطقه تبدیل شده است. کومانچی‌ها در دوازده دستۀ مستقل زندگی می‌کردند که فاقد گروه‌های نظامی، اصل و نسب، طایفه و دولت‌های قبیله‌ای شبیه سایر سرخ‌پوستان دشت‌نشین بودند. آنان چادرنشین و جنگجو بودند، به اسپانیایی‌ها و آپاچی‌ها حمله می‌کردند. برای رفع نیاز خود، بوفالو شکار می‌کردند. این افراد در گسترش کلیسای بومی امریکایی[۴] در دهۀ ۱۸۸۰ عامل مؤثری بودند. امروز آنان در زمین‌های شخصی در اکلاهما و همچنین در چهار منطقۀ متعلق به سرخ‌پوستان زندگی می‌کنند. کومانچی‌ها، کیوواها[۵]، و کیووا ـ آپاچی به‌عنوان شرکتی تجاری، معروف به کمیتۀ تجاری کیووا ـ کومانچی ـ آپاچی[۶] سازماندهی شده‌اند که منافع قبیله را اداره می‌کنند. بسیاری از کومانچی‌ها به پرورش گاو اشتغال دارند و بقیه به شهرها کوچ کرده‌اند. افراد این قبیله که شاخه‌ای از قبیلۀ شوشون به‌شمار می‌روند، شکارچیانی بودند که در منطقۀ کوه‌های راکی[۷] وایومینگ[۸] زندگی می‌کردند. در سال‌های ۱۶۰۰ به‌سمت شرق، رود پلت[۹]، مهاجرت کردند و در آن‌جا از نخستین قبایل سرخ‌پوست و همچنین از معدود قبایلی تبدیل شدند که به پرورش اسب پرداختند. در سال‌های ۱۷۰۰، قبایل شاین[۱۰] و سو[۱۱] آنان را به جنوب، کانزاس، اکلاهما، و تکزاس، سوق دادند و آن‌جا، آنان حمله به آپاچی‌ها و شهرک‌های اسپانیایی را تا ایالت چیئوائوا[۱۲]، واقع در مکزیک، آغاز کردند. در اوایل قرن نوزدهم که مهاجران سفیدپوست وارد سرزمین کومانچی‌ها شدند، خصومت بین دوطرف آغاز شد. در ۱۸۴۰، تکزاسی‌ها گروهی ده‌نفره از بزرگان کومانچی را که در همایش صلح شرکت کرده بودند کشتند، و بدین‌ترتیب دستیابی به پیمان صلح غیرممکن شد. در قرن ۱۹، بخش جنوبی در قرارگاهی در سرزمین سرخ‌پوستان[۱۳] ساکن شدند. شاخۀ شمالی مقاومت کرد و در ۱۸۶۴ کیت کارسون[۱۴] حملۀ ناموفق نیروهای امریکایی به آنان را رهبری کرد. در ۱۸۶۵، کومانچی‌ها و متحدان آنان، کیووا، با دولت امریکا پیمان بستند و بیشتر زمین‌های خود را در غرب اکلاهما واگذار کردند. چون دولت امریکا به شرایط صلح عمل نکرد، نبردها از سر گرفته شدند. در ۱۸۶۷ قبیله‌های کومانچی، کیووا، و کیووا ـ آپاچی در مدیسین لاج کریک[۱۵]، واقع در کانزاس، پیمان صلح امضا کردند و ساکن قرارگاهی در سرزمین سرخ‌پوستان شدند. با ادامۀ پیشروی سفیدپوستان به سرزمین آنان، نبردهای دیگری هم روی‌داد و سرانجام در دهۀ ۱۸۸۰ آخرین دسته‌ها نیز تسلیم شدند. قرارگاه‌ها در ۱۹۱۶ به افراد اختصاص یافت.