کیلی، آرتور (۱۸۲۱ـ۱۸۹۵)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

کِیْلی، آرتور (۱۸۲۱ـ۱۸۹۵)(Cayley, Arthur)

کِيْلي، آرتور

ریاضی‌دان انگلیسی. جبر ماتریسی[۱] را پدید آورد. این جبر همان مبحثی است که ورنر هایزنبرگ[۲] برای تبیین مکانیک کوانتومی[۳] از آن استفاده کرد. کیلی با طرح مفهوم مطلق[۴]، هندسۀ n بعدی را پیش برد. همچنین، نظریۀ ناورداهای جبری[۵] را صورت‌بندی کرد. کیلی در ریچموند[۶]، واقع در ساری[۷]، زاده شد و قبل از این‌که وکیل دادگستری شود، در کیمبریج ریاضیات خواند. در ۱۸۶۳، استاد ریاضیات محض[۸] در کیمبریج شد. حدود ۹۰۰ یادداشت و مقالۀ ریاضی نوشت که موضوعات آن‌ها تقریباً همۀ زمینه‌های ریاضیات محض و نیز، دینامیک نظری[۹] و اخترشناسی[۱۰] را دربرمی‌گرفت. حدود ۳۰۰ مقاله از او طی چهارده‌سالی انتشار یافت که وکیل دادگستری بود. در قسمتی از این دوره، با حقوق‌دان دیگری با نام جیمز جوزف سیلوستر[۱۱] همکاری می‌کرد. آن‌ها نظریۀ جبری ناورداها را در ۱۸۴۳ بنیاد نهادند. کیلی بسیاری از قضایای هندسۀ جبری[۱۲] را، که قبلاً فقط اشاره‌ای به آن‌ها شده بود، روشن ساخت و از نخستین کسانی بود که دریافت مقولات بسیاری در ریاضیات از نظریۀ گروه‌ها[۱۳] مشتق می‌شود.

 


  1. matrix algebra
  2. Werner Heisenberg
  3. quantum mechanics
  4. absolute
  5. theory of algebraic invariants
  6. Richmond
  7. Surrey
  8. pure mathematics
  9. theoretical dynamics
  10. astronomy
  11. James Joseph Sylvester
  12. algebraic geometry
  13. group theory