گرده

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

گَرده (pollen)

گَرده

ذرّاتی در گیاهان دانه‌دار[۱]، حاوی گامت‌های نر. گرده در نهاندانگان[۲] (گیاهان گل‌دار) در بساک[۳] تولید می‌شود. در اغلب بازدانگان[۴] (گیاهان مخروط‌‌‌دار) دانۀ گرده در مخروط‌های نر تولید می‌شود. دانۀ گرده معمولاً زردرنگ است و پس از رسیدن، دیوارۀ خارجی سختی پیدا می‌کند. دانۀ گردۀ گیاهانی که با حشرات گرده‌افشانی می‌شوند (← گرده‌افشانی) غالباً چسبنده و خاردار و بزرگ‌تر از دانه‌های گردۀ صاف‌اند که در گونه‌های گیاهی گرده‌افشانی‌شونده با باد تولید می‌شوند. دیوارۀ بیرونی دانه‌های گردۀ گیاهان گرده‌افشانی‌شونده با حشرات و باد، غالباً دارای آرایش خاصی از شیارها یا خارها، به‌صورت تزیینات اختصاصی‌اند، که به‌کمک آن‌ها و معماری دانه‌های گرده می‌توان گونه‌ها یا جنس[۵] گیاهان را از یکدیگر تشخیص داد. دانه‌های گرده در‌برابر تجزیه ‌و پوسیدگی بسیار مقاوم‌اند و از این‌رو، با مطالعۀ دانه‌های گردۀ سنگواره‌ای می‌توان اطلاعات مفیدی دربارۀ پوشش‌های گیاهی زمان‌های گذشته به‌دست آورد. به مطالعۀ دانه‌های گرده گرده‌شناسی (پالینولوژی)[۶] می‌گویند.

 


  1. seed plants
  2. angiosperms
  3. anther
  4. gymnosperms
  5. genus
  6. palynology