گریت بریر ریف
گرِیْت بَریِرْ ریف (Great Barrier Reef)
(یا: سد آبسنگی بزرگ) زنجیره‌ای از آبسنگ‌های مرجانی و چند جزیره به درازای ۲هزار کیلومتر، در دریای کورال[۱]، نزدیک ساحل شمالی ایالت کوئینزلند[۲]، در استرالیا. در فاصلۀ ۱۶ تا ۲۴۱کیلومتری ساحل قرار دارد و از ۳هزار تپۀ مرجانی مجزا، بزرگ‌ترین ارگانیسم زندۀ جهان، تشکیل شده و دارای دَه آبراهۀ قابل کشتیرانی است و توجه گردشگران را جلب کرده است. در ۱۹۷۶ به پارک دریایی[۳] تبدیل شد و در ۱۹۸۱ از طرف یونسکو[۴] به‌منزلۀ میراث فرهنگی جهانی[۵] به ثبت رسید. در نوامبر هر سال، چند شب بعد از کامل‌شدن ماه ۱۳۵ گونه از مرجان‌ها با تخم‌ریزی خود آب دریا را صورتی‌رنگ می‌کنند. این پدیده، که از شگفتی‌های آفرینش است، در ۱۹۸۳ کشف شد و علت آن را رابطۀ میان پدیده‌هایی همچون حرکات ماه، جزر و مدّ و دمای آب می‌دانند. آبسنگ‌های مزبور همچون کمانی موازی با ساحل شرقی استرالیا، از گینۀ نو[۶] در شمال تا جزیرۀ لیدی الیوت[۷]، نزدیک ساحل باندابرگ[۸]، در جنوب کشیده شده است. انتهای شمالی آن نزدیک‌ترین نقطه به خشکی است و تا سرزمین اصلی فقط ۱۵ کیلومتر فاصله دارد. به‌علت آرامش دریا، آبراهۀ بین آن و ساحل شرقی استرالیا ارزش دریانوردی دارد. با این وصف دقت و رعایت احتیاط در دریانوردی، به‌ویژه شب‌هنگام، یعنی زمانی که آبسنگ‌ها به‌سختی دیده می‌شود، بسیار حیاتی و ضروری است. نزدیک به ۱,۵۰۰ گونه ماهی گرمسیری و آبزیان دیگری همچون لاک‌پشت، کوسه، دلفین، و صدف خوراکی در منطقۀ مزبور شناسایی شده‌اند. برخی از جزایر مهم این مجموعه عبارت‌اند از هرون[۹]، لیدی ماسگریو[۱۰]، جزیرۀ ویلسون[۱۱]، لیدی الیوت، گریتِ کپل[۱۲]، و جزیره برامتون[۱۳]. گریت بریر ریف، آبسنگی یک‌پارچه نیست، بلکه از هزاران آبسنگ مجزا، تپه‌های زیردریایی، آبسنگ‌های حلقوی و جزیره‌های بزرگ و کوچک تشکیل شده و پولیپ‌های مرجانی (نوعی جاندار آبزی) فراوانی، که تاکنون ۳۵۰ گونه از آن شناسایی شده‌اند، در آن زندگی می‌کنند. اسکلت پولیپ‌های مزبور همراه با جلبک‌های مرجانی، هیدروکورال‌ها و بقایای دیگر آبزیان و گیاهان به‌تدریج در طول ۲۵ میلیون سال آبسنگ مزبور را پدید آورده‌اند.