گفت وگوی تمدن ها
گفت‌وگوی تمدن‌ها
فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف در طول تاریخ چه به‌شیوۀ مسالمت‌آمیز و چه به‌صورت قهر و غلبه با یکدیگر تعامل داشته‌اند. این تبادل و تعامل امروزه به مرحلۀ جدیدی وارد شده، و برای حفظ میراث‌های ارزشمند فرهنگی به مرز یک تمدن و فرهنگ واحد جهانی گام نهاده است. هم‌اکنون جوامع بزرگ و کوچک هریک به سهم خود می‌توانند نقشی را در این تمدن جهانی عهده‌دار شوند. در چنین فضایی، گفت‌وگو و تبادل اندیشه و تلاش برای ساختن جامعه‌ای مبتنی‌بر معیارهای احترام به حقوق اساسی انسان و رهایی او از سردرگمی‌های دنیای امروز در عرصه‌های مختلف است. ایدۀ گفت‌وگوی تمدن‌ها نخستین‌بار در ۱۳۵۵ش در ایران مطرح شد و مؤسسه‌ای تحت عنوان «گفت‌وگوی فرهنگ‌ها» تأسیس گردید. این مؤسسه پس از پیروزی انقلاب اسلامی تعطیل شد، ولی بار دیگر در ۱۳۷۶ش (۱۹۹۸م) توسط سید محمد خاتمی در مقام ریاست جمهوری اسلامی ایران در اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی در تهران و سپس در دوازدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد در دوربان افریقای جنوبی (۱۹۹۸) و در سپتامبر همان سال (۱۳۷۷/۱۹۹۸) از تریبون مجمع عمومی سازمان ملل مطرح و به تصویب رسید و سپس سال ۲۰۰۱ به‌عنوان اولین سال هزارۀ سوم با نام گفت‌وگوی تمدن‌ها نام‌گذاری شد. مرکز بین‌المللی گفت‌وگوی تمدن‌ها که نهادی دولتی و با مسئولیت خاتمی، رئیس‌جمهور وقت، بود، با آغاز به‌کار دولت نهم فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی‌اش تعطیل شد و به‌جای آن، مؤسسۀ گفت‌وگوی تمدن‌ها، به‌عنوان یک مؤسسۀ غیردولتی (NGO) شروع به‌کار کرد و در ۱۳۸۳ش به ثبت رسید. این مؤسسه با رویکردی عمدتاً علمی و پژوهشی دربارۀ مسائل جهان امروز به فعالیت می‌پردازد.