گلادستون، ویلیام (۱۸۰۹ـ۱۸۹۹)
گِلادِسْتون، ویلیام (۱۸۰۹ـ۱۸۹۹)(Gladstone, William)
| ویلیام گلادستون William Gladstone | |
|---|---|
| زادروز |
۱۸۰۹م |
| درگذشت | ۱۸۹۹م |
| ملیت | انگلیسی |
| شغل و تخصص اصلی | دولتمرد |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
سیاستمدار لیبرال انگلیسی و چهار دوره نخست‌وزیر. در ۱۸۳۳ به نمایندگی از حزب توری[۱] به پارلمان راه یافت و به منصب وزارت رسید، اما در ۱۸۴۸ این حزب را ترک کرد و بعد از ۱۸۵۹ به لیبرال‌ها نزدیک شد. وزیر خزانه‌داری (۱۸۵۲ـ۱۸۵۵) و سپس (۱۸۵۹ـ ۱۸۶۶) و نخست‌وزیر انگلستان بود (۱۸۶۸ـ۱۸۷۴)، (۱۸۸۰ـ۱۸۸۵)، ۱۸۸۶، و (۱۸۹۲ـ۱۸۹۴). در ۱۸۷۰ قانون آموزش ابتدایی و در ۱۸۷۲ رأی‌گیری غیرعلنی و اصلاحات فراوانی را در ایرلند از تصویب پارلمان گذراند. اما نتوانست لایحۀ اعطای خودگردانی[۲] ایرلند را به تصویب برساند. در لیورپول[۳] زاده شد، رئیس شورای تجارت (۱۸۴۳ـ۱۸۴۵) و وزیر مستعمرات (۱۸۴۵ـ۱۸۴۶) بود. با سیاست‌های امپریالیستی بنجامین دیزرایلی[۴]، نخست‌وزیر (۱۸۷۴ـ۱۸۸۰)، و خط‌مشی جانب‌دارانۀ او از ترکیه به‌علت سرکوب شدید اتباع مسیحی به‌دست دولت عثمانی به‌شدت مخالف بود و با مبارزات انتخاباتی خود در میدلودین[۵] در ۱۸۷۹ به سقوط دولت دیزرایلی کمک کرد. گلادستون در دوران زمامداری خود با مشکلات و مسائل مهمی در ایرلند، مصر، و افریقای جنوبی روبه‌رو شد و ناتوانی او در رساندن کمک به ژنرال گوردون[۶] در سودان لطمۀ شدیدی به اعتبار او وارد کرد. دیزرایلی در نهایت درپی شکست لایحۀ اعطای خودگردانی به ایرلند در پارلمان انگلستان، در ۱۸۹۴ کناره‌گیری کرد. دیزرایلی در ۱۸۹۸ برای آخرین‌بار رهبری مبارزه علیه امپراتوری عثمانی را به‌علت قتل‌عام ارامنۀ مسیحی برعهده گرفت.