گنبد سرخ (مراغه)
گنبد سرخ (مَراغه)
بر بالای مدخل ورودی این بنا کتیبه‌ای به تاریخ ۵۴۲ق وجود دارد. در این کتیبه بانی بنا عبدالعزیز بن محمود بن سعد معرفی شده، که احتمالاً از کردهای رَوادی بوده است که پس از انقراض دیلمیان در آذربایجان حکومت می‌کردند. نام معمارِ بنا در کتیبه، بنی بکر محمد بن بندان بنّا، فرزند محسن معمار، آمده، اما شخص مدفون در بنا ناشناخته مانده، و در کتیبه یا منابع موجود، به نام وی اشاره‌ای نشده است. این بنا از داخل و خارج، قاعدۀ مربع‌شکل دارد که با طاق‌نماهایی قاب‌بندی شده است. گنبدی دوپوش بر فراز بنا قرار داشته، که امروزه پوش خارجی آن فروریخته، و فقط گِریو هشت‌وجهی آن باقی است. پوش داخلی، تزیین رسمی‌بندی دارد. در نمای خارجیِ بنا، تزیینات حجاری و آجرکاری به‌کار رفته است، و تزیینات محدود رنگی، شامل قطعات سفالی در زمینۀ آجری، نیز دیده می‌شود که از اولین موارد استفاده از تزیین رنگی در بناهاست.