یزد، شهر

From ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
یزد، شهر
کشور پرونده:Flag of Iran.svg ایران
استان یزد
شهرستان یزد
جمعیت ۴۳۲,۱۹۴ نفر (۱۳۸۵ش)
موقعیت ۵۰۸ کیلومتری جنوب شرقی تهران، سر راه تهران و اصفهان به کرمان و بندرعباس
نوع اقلیم معتدلِ مایل به گرم و خشک
ارتفاع از سطح دریا ۱,۲۱۵ متر
تولیدات و صنایع مهم محصولات کشاورزی: غلات، حبوبات، پسته، گردو، انار، صیفی‌جات، روناس، و پنبه - فرآورده‌های صنعتی: سرامیک و کاشی، نساجی، صابون‌سازی، قند و شکر، کنسرو میوه و مواد غذایی، لوازم خانگی، و ماشین‌آلات صنعتی، کبریت‌سازی
برخی بناهای مهم مسجدشاه، مسجد امیرچخماق، مسجد جمعه، بازار، چهارسوق، مدرسۀ شاه ابوالقاسم، و بقعۀ دوازده امام

یَزد، شهر

نمايي از شهر يزد
نمايي از شهر يزد

واقع در استان یزد، مرکز اداری شهرستان یزد و استان مذکور. با ارتفاع ۱,۲۱۵ متر، در دشتی در ۵۰۸ کیلومتری جنوب شرقی تهران، سر راه تهران و اصفهان به کرمان و بندرعباس قرار دارد. اقلیم این شهر معتدلِ مایل به گرم و خشک و جمعیت آن ۴۳۲,۱۹۴ نفر است (۱۳۸۵). غلات، حبوبات، پسته، گردو، انار، صیفی‌جات، روناس، و پنبه از محصولات کشاورزی این شهر و مصالح ساختمانی، به‌ویژه انواع سرامیک و کاشی، نساجی، صابون‌سازی، قند و شکر، کنسرو میوه و مواد غذایی، لوازم خانگی، و ماشین‌آلات صنعتی، کبریت‌سازی از فرآورده‌های صنعتی آن است. شهر یزد آثار تاریخی فراوانی دارد، از آن جمله‌اند: مسجدشاه، مسجد امیرچخماق، مسجد جمعه، بازار، چهارسوق، مدرسۀ شاه ابوالقاسم، و بقعۀ دوازده امام. یزد ازجمله شهرهای کهن ایران است و در روزگار باستان ایساتز نام داشته و در قلمرو حکومت ماد بوده است. شهر باستانی ایساتز، که ویرانه‌هایش در چند کیلومتری شهر کنونی قرار دارد، احتمالاً بر‌اثر سیل، یا زمین‌لرزه ویران و شهر امروزی به فرمان یزدگرد دوم ساسانی ساخته شده است. به دستور یزدگرد دوم، سه تن از فرماندهان ارتش او به نام‌های بیده، عقدا، و میبد مأموریت یافتند تا سه آبادی در اطراف شهر یزد ایجاد کنند که شهر‌های امروزی میبد و عقدا، یادگار آن روزگار است. پس از فروپاشی ساسانیان، شهر یزد به تصرف لشگریان عثمان درآمد و مردم آن در مقابل پرداخت جزیه، آیین نیاکان خود را حفظ کردند و در دین زردشتی باقی ماندند. بعدها، که مذهب اسلام در آن‌جا نفوذ کرد، تغییر آیین دادند و اکثریت به دین اسلام گرویدند. زردشتیان شهر یزد را مقدس می‌دارند و آتشکدۀ آن هنوز دایر و جزو نقاط جالب دیدنی شهر است.