یپرم خان ارمنی (گنجه ۱۲۸۴ـ همدان ۱۳۳۰ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

یِِپْرِم‌خان‌ اَرْمنی‌ (گنجه ۱۲۸۴ـ همدان ۱۳۳۰ق)

يِِپْرِم‌خان‌ اَرْمني‌

(یا: یفرم) معروف به یِفْرِم بمب‌انداز، از مشروطه‌خواهان تندرو ایران. از ارامنۀ قفقاز بود و مقارن انقلاب مشروطیت در انزلی می‌زیست. پس از استبداد صغیر در رشت به حمایت از مشروطه‌خواهان برخاست و همراه تنی چند، کمیتۀ مخفی ستار را تشکیل داد و با سوسیال دموکرات‌های ارمنی و مسلمان قفقاز ارتباط یافت. او در آخرین ماه‌های حکومت محمدعلی‌شاه، رشت را تصرف کرد و پرچم سرخ را بر ساختمان بلدیه (شهرداری) انزلی برافراشت. سپس در رأس گروهی از نیروهای ارمنی و مسلمان، همراه محمد ولی‌خان تنکابنی، به‌سمت تهران حرکت کرد. پس از فتح تهران به‌دست قوای محمد ولی‌خان تنکابنی و سردار اسعد بختیاری او از طرف مجلس عالی به ریاست نظمیه (شهربانی) منصوب شد. از اقدامات او در این سِمت اجرای حکم اعدام شیخ فضل‌الله نوری، خلع سلاح مجاهدان تبریزی و ترور ستارخان، دفع یاغیان آذربایجان، و سرانجام جنگ با سالارالدوله‌ بود. در این جنگ گرچه سالار کشته شد، یپرم را نیز لرهای همراه سالارالدوله در نزدیک همدان به‌قتل رساندند. جنازۀ او را به تهران آوردند و در مدرسۀ ارامنه (دبستان کوشش) به‌خاک سپردند. یپرم مردی تندخو و تندرو و معتقد به مبارزۀ مسلحانه و روش‌های قهرآمیز بود و مرام سوسیال دموکراسی داشت.