بشاگرد، شهرستان
| بشاگرد، شهرستان | |
|---|---|
| استان | هرمزگان |
| بخش | بخش‌‌های مرکزی، گوهران، و گافر و پارمون |
| جمعیت | 35,085نفر (1395ش) |
| موقعیت | شرق استان هرمزگان |
| نوع اقلیم | آب و هوای بسیار گرم و خشک |
| ارتفاع از سطح دریا | 2,320متر |
| نام لاتین | Bashagard |
| شهر ها و آبادی ها | شهرهای سردشت و گوهران |
بشاگرد، شهرستان (County) Bashagard
واقع در شرق استان هرمزگان، مشتمل بر سه بخش مرکزی، گوهران، و گافر و پارمون[۱]، با مرکزیت اداری شهر سردشت. نام این شهرستان با کوه‌های بشاگرد از در نواحی غربی شهرستان، در مرز استان کرمان، تا نواحی جنوبی استان سیستان و بلوچستان امتداد دارد، پیوستگی دارد. براساس سرشماری سراسری سال 1395ش، جمعیت این شهرستان 35,085نفر است؛ برپایۀ اطلاعات مرکز آمار ایران، از این رقم نزدیک به 92درصد روستانشین و حدود 8درصد شهرنشین هستند. این شهرستان، شامل شش دهستان به نام‌های سردشت، جکدان[۲]، گوهران، پارمون، درآبسر[۳]، و گافر، و دو شهر به نام سردشت و گوهران می‌شود. شهرستان بشاگرد در نواحی جنوبی با شهرستان جاسک، در غربِ جنوبی با شهرستان سیریک، در غرب با شهرستان میناب، در شمال با شهرستان قلعه‌گنج استان کرمان، و در شرق با شهرستان نیک‌شهر استان سیستان و بلوچستان محدود می‌شود.
بشاگرد با ارتفاع 2,320متر از سطح دریا، آب و هوایی بسیار گرم و خشک با تابستان‌های طولانی بسیار گرم و زمستان‌های معتدل دارد؛ این شهرستان از لحاظ بارندگی جزو مناطق خشک ایران است و به دلیل کوهستانی و سنگلاخ بودن 90درصد مساحتش خاکی نامناسب برای کشاورزی دارد. شغل بیشتر مردم این شهرستان کشاورزی و باغداری و محصولات عمدۀ آنها نخست خرما و پس از آن مرکبات و گندم است. حصیربافی نیز در میان آنها رواج رونق دارد. علاوه بر اینها، برخی از مردان این شهرستان به صورت فصلی نیز در بندرگاه‌های استان هرمزگان کار می‌کنند. منابع آبی منطقه به دو بخش آب‌های سطحی و زیرزمینی تقسیم می‌شود. منابع آب‌های سطحی را چهار رودخانۀ جگین، گابریک، سدیچ و گز تشکیل می‌دهد و آب‌های زیرزمینی هم عمدتاً از طریق چاه‌های نیمه‌عمیق در دسترس قرار می‌گیرند. مردم بشاگرد شیعۀ دوازده‌امامی‌اند و به زبان فارسی، گویش بشاگردی، سخن می‌گویند. آنها ترکیبی از جمعیت بومی، که از اقوام آریایی‌اند، اقوام مهاجر افریقایی‌تبار و کردها هستند. پس از گویش بشاگردی، زبان عربی بیشترین گویشوران را در این شهرستان دارد. کپرنشینی شیوۀ قالب سکونت در تمام شهرستان است و کپرها را با شاخ و برگ درختان و حصیر می‌سازند.
تاریخچه
از منطقۀ بشاگرد در آثار جغرافی‌نویسان قدیم نامی برده نشده و در دورۀ متأخر نیز تا پیش از سدۀ گذشته بیشتر به قلعه یا دهستان اَنگهران/ انگوهران (گوهران کنونی) اشاره شده است. این منطقه به دلیل کوهستان‌های صعب‌العبور، آب و هوای بیابانی و خشک و دوری از مراکز حکومت‌ها همواره یا مغفول حکومت‌های مرکزی بوده یا در دوره‌هایی بین اهالی غالباً کپرنشین و ایلیاتی آن با دست‌نشانده‌های حکومت درگیری و نزاع بوده است؛ آنچنان که در دوره‌هایی نیز منطقه‌ای مستقل فرض شده است. با این‌حال دهستان‌های منطقۀ بشاگرد در سده‌های اخیر جزو ایالت‌های بلوچستان، کرمان و از چند دهه پیش‌تر بخشی از شهرستان جاسک بوده است. نهایتاً براساس تصویب‌نامۀ هیأت دولت در جلسۀ 21 آبان ۱۳۸7ش، با انتزاع بخش بشاگرد از شهرستان جاسک، شهرستان بشاگرد ایجاد شد. براساس و به تبع همین مصوبه نیز روستاهای سردشت و گوهران به شهر ارتقاء یافته‌اند.