باشت، شهرستان
| باشت، شهرستان | |
|---|---|
| استان | کهگیلویه و بویراحمد |
| بخش | بخش مرکزی و بخش بوستان |
| جمعیت | 21,690نفر (1395ش) |
| موقعیت | نواحی جنوبی استان کهگیلویه و بویراحمد |
| نوع اقلیم | نواحی کوهستانی: معتدل و نیمه‌مرطوب؛ مناطق پست (نواحی جنوبی): گرم و خشک |
| ارتفاع از سطح دریا | 763متر |
| برخی بناها | دو گور دوپا؛ پل پریم (پرین)؛ راه باستانی گردنۀ الله اکبر |
| نام لاتین | Basht |
| شهر ها و آبادی ها | شهرهای باشت و بوستان |
باشت، شهرستان (County) Basht
واقع در نواحی جنوبی استان کهگیلویه و بویراحمد، مشتمل بر بخش مرکزی و بخش بوستان با مرکزیت اداری شهر باشت. براساس سرشماری سراسری سال 1395ش، جمعیت این شهرستان 21,690نفر است؛ برپایۀ اطلاعات مرکز آمار ایران، از این رقم حدود 50.5درصد روستانشین و حدود 49.5درصد شهرنشینند. این شهرستان، شامل چهار دهستان به نام‌های سراب بیز[۱]، بابویی[۲]، تلخاب و کوهمره خامی[۳]، و دو شهر به نام باشت و بوستان (تأسیسِ اسفند 1397ش) می‌شود. شهرستان باشت از شمال با شهرستان چرام، از غرب و جنوب غربی با شهرستان گچساران، از جنوب با شهرستان ممسنی استان فارس و از شرق با شهرستان رستم استان فارس محدود می‌شود. پس از ایجاد استان کهگیلویه و بویراحمد در سال 1344ش، بخش باشت به تابعیت شهرستان کهگیلویه درآمد و تا اواسط سال 1369ش جزو شهرستان مذکور بود. در نیمۀ دوم سال 1369ش این بخش با تصویب هیأت دولت به شهرستان گچساران ملحق شد و نهایتاً براساس تصویب‌نامۀ هیأت دولت در جلسۀ ۱۶ خرداد ۱۳۸۹ش، با انتزاع این بخش از گچساران، به شهرستان ارتقاء یافت.
آبادی‌های این شهرستان در دامنه‌های بخشی از رشته‌کوه زاگرس (موسوم به کوهستان گیلویه) و دشت‌های سرسبز بنا شده‌اند. متوسط ارتفاع شهرستان از سطح دریا 763متر و آب و هوای آن در نواحی کوهستانی معتدل و نیمه‌مرطوب و در مناطق پست (نواحی جنوبی) گرم و خشک است. مهم‌ترین رود این شهرستان پریاب (پیرآب) است که به سمت جنوب و شهرستان ممسنی جریان دارد. شغل عمدۀ مردم این شهرستان کشاورزی و دامداری است و پرورش زنبور عسل نیز در آنجا رونق دارد. بیشتر مردم این شهرستان از عشایر لرزبان بابویی (در گویش محلی: باوی) و شیعۀ دوازده‌امامی‌اند. بخشی از مردم این شهرستان از عشایر کوچ‌رو هستند. آب کشاورزی این شهرستان از طریق چشمه، چاه و قنات‌های متعدد تأمین می‌شود. مهم‌ترین محصولات کشاورزی باشت غلات و حبوبات (خاصه گندم و جو) و چغندرقند است. در میان عشایر و روستاییان این شهرستان بافت قالی، گلیم، جاجیم و گبه رونق زیادی دارد.
برخی از آثار تاریخی: «دو گور دوپا» (دو ستون سنگی) مربوط به پیش از اسلام، در هفت کیلومتری شهر باشت و در مسیر جادۀ گچساران به بابامیدان؛ «پل پریم» (پرین) مربوط به پیش از اسلام، در هشت کیلومتری شرق شهر باشت و در نزدیکی روستای چم بلبل، بر روی رودخانۀ تنگ شیو؛ «راه باستانی گردنۀ الله اکبر» از بازمانده‌های راه شاهی هخامنشیان، در فاصلۀ ۱۵ کیلومتری شهر باشت، در مسیر جادۀ قدیم باشت به گچساران.