مرتضی، احمد بن یحیی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Ahmad bin Yahya Al-Mortada)

مرتضی، احمد بن یحیی (1362م- 1437م) Ahmad bin Yahya Al-Mortada 


(ابوالحسن احمد بن یحیی حسنی معروف به امام مهدی) فقیه زیدی در یمن و مولف کتاب الازهار. نسب وی با چندین واسطه به امام حسن مجتبی (ع) می‌رسد. برخی منابع محل تولد او را آنس و برخی دیگر ذمار نقل کرده‌اند. در خردسالی پدرش را از دست داد و بعدتر تحت حمایت خواهر و برادرش دهماء و هادی بن یحیی قرار گرفت. تحصیلاتش را پی گرفت و در علوم دینی (به ویژه فقه) سرآمد شد. با ورود به سن جوانی وارد دنیای سیاست گردید. پس از مرگ پسر دایی‌اش (صلاح‌الدین، ملقب به الناصر) در سال 1391م پسر او، علی، به جای پدر به پادشاهی (امامت) رسید. اما وی شروط امامت را نداشت و فقهای زیدیه در صنعاء، احمد بن یحیی را نامزد امامت کردند. بخت با وی یار نبود و طرفداران علی بن صلاح‌الدین پس از یک سال جنگ بر طرفداران او پیروز شدند و بازی سرنوشت پای احمد بن یحیی را به زندان گشود. وی هفت سال را در زندان صنعاء گذراند. در این مدت کتاب الازهار را تألیف کرد که کتابی شامل بیشتر از بیست هزار مساله‌ی فقهی است. بسیاری از فقها (از جمله خود مولف) بر این کتاب شرح و حاشیه نوشته‌اند. مقبلی معتقد است احمد بن یحیی با این کتاب نخستین کسی است که مذهب زیدیه را وارد میدان کرد.

احمد بن یحیی پس از آزادی از زندان به منطقه‌ی حراز رفت و مدتی را در آن‌جا گذراند. سپس به منطقه‌ی لاعه و نهایتاً به ضفیر حجه رفت و در آنجا توقف کرد. آن‌گاه به قلعه‌ی ظفیر (حصن الظفیر) درآمد و در آن‌جا مستقر شد تا به تألیف کتب و قضاوت بپردازد. وی تا آخر حیاتش در این قلعه ماند و کارنامه‌ای درخشان از تألیفات خود بر جای گذاشت.

شمار کتاب‌های او به عدد 33 می‌رسد که به عناوین برخی از آنها اشاره می‌کنیم: غرر القلائد فی شرح نکت الفرائد، ریاض الافهام فی لطیف الکلام، منهاج الاصول الی شرح معیار العقول، البحر الزخار لجامع المذاهب علی الامصار، القاموس الفائض فی علم الفرائض.