کیلی، آرتور (۱۸۲۱ـ۱۸۹۵)

کِیْلی، آرتور (۱۸۲۱ـ۱۸۹۵)(Cayley, Arthur)

کِيْلي، آرتور

ریاضی‌دان انگلیسی. جبر ماتریسی را پدید آورد. این جبر همان مبحثی است که ورنر هایزنبرگ برای تبیین مکانیک کوانتومی از آن استفاده کرد. کیلی با طرح مفهوم مطلق، هندسۀ n بعدی را پیش برد. همچنین، نظریۀ ناورداهای جبری را صورت‌بندی کرد. کیلی در ریچموند، واقع در ساری، زاده شد و قبل از این‌که وکیل دادگستری شود، در کیمبریج ریاضیات خواند. در ۱۸۶۳، استاد ریاضیات محض در کیمبریج شد. حدود ۹۰۰ یادداشت و مقالۀ ریاضی نوشت که موضوعات آن‌ها تقریباً همۀ زمینه‌های ریاضیات محض و نیز، دینامیک نظری و اخترشناسی را دربرمی‌گرفت. حدود ۳۰۰ مقاله از او طی چهارده‌سالی انتشار یافت که وکیل دادگستری بود. در قسمتی از این دوره، با حقوق‌دان دیگری با نام جیمز جوزف سیلوستر همکاری می‌کرد. آن‌ها نظریۀ جبری ناورداها را در ۱۸۴۳ بنیاد نهادند. کیلی بسیاری از قضایای هندسۀ جبری را، که قبلاً فقط اشاره‌ای به آن‌ها شده بود، روشن ساخت و از نخستین کسانی بود که دریافت مقولات بسیاری در ریاضیات از نظریۀ گروه‌ها مشتق می‌شود.

 

---