خالکدون، شهر
خالْکِدون، شهر (Chalcedon)
(یا: کالْسِدون، در مآخذ اسلامی خَلْقیدونه، قاضیکوی[۱] کنونی) شهری باستانی یونانی در بیتونیا[۲] کنار بوسفور[۳]، مقابل بیزانس[۴]. در دوران باستان گاه از آتن حمایت میکرد گاه از اسپارت[۵]. حدود ۱۴۰پم به مملکت بیتونیا پیوست و نیکومدس چهارم[۶] در ۷۴پم آن را برای روم به ارث گذاشت. در زمان مهرداد ششم[۷]، پادشاه پونتوس[۸] بخشی از آن ویران شد ولی امپراتوری روم آن را بازسازی کرد. به قولی، مهاجرانی از مگارا[۹] (شهر یونانی بین آتیکا[۱۰] و کورَنت۱۱) در ۶۸۵پم آن را بنا نهادند، و به «شهر کوران[۱۱]» شهرت یافت زیرا بنیانگذارانش شهر بیزانس را، که مقابل آن بود، نادیده گرفته بودند. خالکدون بارها توسط گوتها[۱۲] در ۲۵۶م و ایرانیان در دوران خسرو پرویز (۲۶ـ۶۱۶م) مورد تاختوتاز قرار گرفت. ترکان سلجوقی پس از ۱۰۷۵م/۴۶۲ق آن را ویران کردند.