کنسرتو

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Concerto)

کُنْسِرتو (concerto)

ساخته‌ای‌ موسیقایی‌، معمولاً در سه‌ موومان‌، برای‌ تک‌نوازی‌ ساز (یا سازها) و ارکستر. این‌ فرم‌ در‌خلال قرن‌ ۱۸ از فرم‌ ارکستریِ کنچرتو گروسّو تکامل‌ یافت‌، که‌ در آن‌ گروهی‌ از سازهای‌ تک‌نواز (کنسرتو[۱]) در تقابل‌ با یک‌ ارکستر کامل‌ (ریپیِنو[۲]) قرار می‌گیرند. کورِلّی[۳] و تورِلّی[۴] از نخستین‌ آهنگ‌سازان‌ کنسرتو بودند، و سپس‌ ویوالدی[۵]، هَندل[۶]، و باخ‌ (کنسرتوهای‌ براندنبورگ[۷]) این‌ کار را دنبال‌ کردند. موتسارت حدود ۴۰ کنسرتو ساخت (۲۷ کنسرتو برای پیانو). بتهوون پنج کنسرتو برای پیانو ساخت، در حالی‌که یک کنسرتو برای ویولن و یک کنسرتو هم برای ویولن، ویولن‌سل و پیانو ساخته است. بلا بارتوک‌[۸] در ۱۹۴۴ با کنسرتو برای‌ ارکستر[۹] خود مفهوم‌ تازه‌ای‌ از این‌ فرم‌ را ارائه‌ داد، که‌ در آن‌ هیچ‌ تک‌نواز خاصی‌ وجود ندارد، بلکه‌ بیشتر جولانگاه‌ نمایش‌ مهارت‌ کلّ ارکستر در نوازندگی‌، به‌‌صورت‌ هم‌نوازی‌ و با تک‌نوازی‌های‌ کوتاه‌ فردی‌، برشمرده می‌شد. این‌ فرم‌ را ویتولد لوتُسلافسکی‌[۱۰] (۱۹۵۴)، اِلیوت‌ کارتِر[۱۱] (۱۹۲۹)، و راجِر سِشنز[۱۲] (۱۹۷۱) نیز به‌کار بردند.

 


  1. concerto
  2. ripieno
  3. Corelli
  4. Torelli
  5. Vivaldi
  6. Handel
  7. Brandenburg Concertos
  8. Béla Bartòk
  9. Concerto for Orchestra
  10. Witold Lutoslawski
  11. Elliott Carter
  12. Roger Sessions