دون ژوان
دون ژوان (Don Juan)
(نام اصلی: دون خوان تنوریو) از چهره‌های محبوب ادبیات جهان. حول این شخصیت پرنشاط و لذت‌طلب، که منشا آن دقیقاً روشن نیست، داستان‌ها و منظومه‌های بسیاری پرداخته شده است: ۱. زن‌باز سویلیا و مهمان سنگی که کمدی منظومی است منسوب به تیرسو د مولینا، به زبان اسپانیایی، در نیمۀ نخست قرن ۱۷ و قدیم‌ترین اثر در این موضوع به‌شمار می‌رود؛ در این تراژدی دون ژوان، که از خاندان نجیب‌زادۀ تنوریو است، آدم هرزه و طردشده‌ای است که در عصر پدروی ستمگر در سویل زندگی می‌کند. هنگامی‌که اویوآ مانع از اجرای دسیسۀ دون ژوان برای فریفتن دخترش می‌شود، عاشق هرزه با خنجر او را از پای درمی‌آورد. دون ژوان، که ملحدی کفرگوست، به مسخره مجسمۀ سنگی قربانی‌اش را به ضیافتی بر سر گورش دعوت می‌کند. اویوآی خشمگین به زندگی بازمی‌گردد، دعوت را می‌پذیرد، و آن‌گاه قاتل خود را از پای درآورد. ۲. مهمان سنگی، که یکی از آثار بی‌شمار کمدیا دلارته است، نوشتۀ جاپینتو آندرآ چیکونینی، به زبان ایتالیایی، در ۱۶۵۰. ۳. دون ژوان یا ضیافت سنگی، نمایش نامه‌ای در پنج پرده، نوشتۀ مولیر، به زبان فرانسوی، نخستین اجرا در ۱۶۶۳. اثر مولیر یکی از بهترین آثار دربارۀ دون ژوان است. توما کورنی تقلیدی به نظم از آن با همین نام آراسته است (۱۶۷۳). ۴. داستانی کوتاه با نام «دون ژوان»، نوشتۀ تئودور هوفمان، در قرن ۱۸، که آلفرد دو موسه آن را بسیار ستوده است. ۵. دون ژوان، هجای حماسی، منظومه‌ای در شانزده سرود، سرودۀ جورج گوردون بایرون، به زبان انگلیسی، در ۱۸۱۹ـ۱۸۲۴ که شاهکار بایرون به‌شمار می‌رود. ۶. دون ژوان و فاوست، تراژدی منظوم در چهار پرده، تصنیف کریستیان گرابه، به زبان آلمانی، منتشرشده در ۱۸۲۹. ۷. تراژدی مهمان سنگی، نوشتۀ اَلکساندر پوشکین، به زبان روسی، در ۱۸۳۰. ۸. دون ژوان دو ماریانا یا هبوط فرشته، رمانی از اَلکساندر دومای پدر، منتشرشده در ۱۸۳۷. ازجمله آثار مشهور موسیقایی در موضوع دون ژوان است: ۱. دون ژوان، اپرایی از موتسارت در دو پرده، نخستین اجرا در ۱۷۸۷ که از آثار جاویدان موسیقی به‌شمار می‌رود؛ ۲. پوئم سمفونیکی با عنوان دون ژوان، ساختۀ ریشارد اشتراوس، ساخته‌شده در ۱۸۸۷.