طریقت هشت گانه
طریقت هشتگانه (Eightfold Path)
حقیقت چهارم از چهار حقیقت شریف[۱] دین بودا. طریقت هشتگانه بیانگر روش انضباطی و رفتار درستی است که به رهایی از باززایی میانجامد. هشت جزء طریقت عبارتاند از: ۱) نگرش درست[۲]؛ ۲) آرزوی درست[۳]؛ ۳) سخن درست[۴]؛ ۴) عمل درست[۵]؛ ۵) معیشت درست[۶]؛ ۶) تلاش درست[۷]؛ ۷) توجه درست[۸]؛ ۸) تمرکز درست[۹]. منظور از «نگرش درست» فهم چهار حقیقت شریف است. «آرزوی درست» یعنی غمخواری و خیرخواهی برای همۀ جاندران. «سخن درست» عبارت است از صحبت مهرآمیز، راست و درست و مؤدبانه. «عمل بدنی درست» یعنی پیروی از پنج حکم اخلاقی[۱۰] (رمز خودداری در میان بوداییان غیرروحانی) یا ده حکم اخلاقی[۱۱] (قانون سنگهه[۱۲]، بوداییان روحانی). غرض از «معیشت درست» کاری است که به هیچ موجود زندهای آسیب نرساند. «تلاش درست» عبارت از تمرین مراقبه و جلوگیری از افکار ناصواب است. «توجه درست» یعنی توجه کامل همراه با آسودگی کار خود و انجامدادن آن بهنحو احسن. «تمرکز درست» به اشراق[۱۳] (روشنگری) میانجامد.