حاجی واشنگتن (فیلم)
Hajji Washington
فیلم بلند سینمایی به کارگردانی علی حاتمی در گونۀ تاریخی، تولید سال 1361ش. حاجی واشنگتن نخستین فیلم حاتمی بعد از انقلاب اسلامی است. فیلم ماجرای اولین سفیر ایران در آمریکا را به شیوۀ حاتمی، که همیشه برداشتی تحریف‌شده و خیالی از ماجراهای تاریخی دارد، روایت می‌کند. این فیلم با نمایش در اولین دوره جشنواره فیلم فجر برای زمانی طولانی توقیف شد؛ تا ۲۰ خرداد ۱۳۷۷ که به نمایش عمومی درآمد. فیلمبرداری حاجی واشنگتن به دلیل تشنج در روابط ایران در پی تسخیر سفارت امریکا در تهران، به ناچار به مدت 5 ماه در ایتالیا صورت گرفت. نقش اصلی فیلم را عزت‌الله انتظامی بازی کرده، موسیقی‌اش را محمدرضا لطفی ساخته و تعدادی از بازیگران و عوامل دیگر فیلم ایتالیایی‌اند.
پوستر تبلیغاتی حاجی واشنگتن را آیدین آغداشلو طراحی کرده است. فیلمنامۀ حاجی واشنگتن اقتباسی آزاد از کتابی به همین نام نوشتۀ اسکندر دلدم است.
زمان فیلم: 98 دقیقه
خلاصۀ داستان
در سال ۱۳۰۶ق حاج حسینقلی خان نوری صدرالسلطنه، از سوی ناصرالدین شاه با سمت نخستین ایلچی (سفیر) ایران در ایالات متحده امریکا به همراه مترجمش میرزا محمود راهی آن دیار می‌شود. به دستور حسینقلی خان که از ملاقات با وزیر خارجه و رئیس جمهور وقت آمریکا ذوق‌زده شده، ساختمان بزرگی به عنوان سفارتخانه اجاره می‌شود و چند خدمتگزار نیز استخدام می‌شوند. حسینقلی خان و مترجمش از هتل پارادایز به آن‌جا نقل مکان می‌کنند. میرزا محمود که در واقع به منظور تحصیل طب با ایلچی همراه شده، حاج حسینقلی خان را که در سفارت هیچ مراجعه‌کننده‌ای ندارد ترک می‌کند و به دانشگاه می‌رود. به‌تدریج بودجۀ سفارتخانه قطع می‌شود و حاجی به ناچار خدمتگزاران را اخراج می‌کند. حاجی که از دوری دخترش سخت بی‌تاب است و احساس تنهایی می‌کند، رئیس جمهور را در لباس سادۀ یک کابوی در سفارتخانه می‌بیند و پذیرایی کاملی از او می‌کند و گزارش این دیدار را با جزئیات ثبت می‌کند، اما در پایان درمی‌یابد که رئیس جمهور پس از پایان دورۀ ریاست جمهوری‌اش انتخابات را به رقیب واگذار کرده و حالا کشاورزی است که به دلیل علاقه به پستۀ ایرانی، آمده تا روش کاشت و برداشت آن را از حاجی بپرسد. مراجعه‌کنندۀ بعدی سفارتخانه یک سرخ‌پوست فراری است که برای پناهنده شدن به حاجی روی آورده است. حاجی زیر فشار دولت آمریکا و نیز میرزا محمود که ادامۀ تحصیلش را به دلیل رفتار حاجی در خطر دیده، قرار می‌گیرد؛ اما تسلیم نمی‌شود. سرانجام با فراخوانده شدن حاجی به وطن، مأموریت اولین سفیر تحقیرشدۀ ایران به پایان می‌رسد. در تهران مقامی تازه برای حاجی در نظر گرفته شده است.
برخی از بازیگران و عوامل تولید
نویسنده: علی حاتمی
تهیه‌کننده: علی حاتمی
تدوینگر: موسی افشار
مدیر فیلمبرداری: مهرداد فخیمی
آهنگساز: محمدرضا لطفی
صدابرداری و افکت: روبیک منصوری و واروژ
طراح صحنه: جانی كورانتا
طراح لباس: حسن فارسی
طراح چهره‌پردازی: اتللو فاوا
جلوه‌های ویژه: آدریانو پی چیتا
تیتراژ: رضا مافی
بازیگران: عزت‌الله انتظامی؛ ماریو دوناتون[۱]؛ ریچارد هریسون[۲]؛ رودریكو وللویویو؛ راسل كاس؛ دینو ماریو؛ مهری ودادیان؛ اسماعیل محمدی