حاتمی، علی (تهران ۱۳۲۳ـ۱۳۷۵ش)
علی حاتمی (تهران 23 مرداد ۱۳۲۳ـ تهران 14 آذر ۱۳۷۵ش)
| علی حاتمی | |
|---|---|
| زادروز |
تهران 23 مرداد ۱۳۲۳ش |
| درگذشت | تهران 14 آذر ۱۳۷۵ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دانشکدۀ هنرهای دراماتیک |
| شغل و تخصص اصلی | فیلمنامهنویس و کارگردان |
| آثار |
حسن کچل (سینمایی، طوقی (سینمایی)، ستارخان (سینمایی)، سلطان صاحبقران (مجموعۀ تلویزیونی)، سوته‌دلان (سینمایی)، حاجی واشنگتن (سینمایی)، کمال‌الملک (سینمایی)، هزاردستان (مجموعۀ تلویزیونی)، مادر (سینمایی)، دلشدگان (سینمایی) |
| گروه مقاله | سینما |
| خویشاوندان سرشناس | زری خوشکام (همسر)، لیلا حاتمی (دختر) |
فیلمنامهنویس و کارگردان ایرانی. از دانشکدۀ هنرهای دراماتیک فارغ‌التحصیل شد. فعالیت هنری را با نویسندگی در تئاتر آغاز کرد و نمایشنامه‌های ساتن، قصهٔ حریر و ماهیگیر، حسن کچل، و چهل گیس را برای تئاتر نوشت. در سال ۱۳۴۴ش نمایش دیب (دیو) را، که از اولین نوشته‌های خودش بود، در تالار دانشکده و با کودکان «مؤسسۀ آموزشی فرهنگ آرزو» به اجرا درآورد. در سال 1346ش نمایش کوتاه جنگل و آشپزی را که برای گروه سنی کودک و نوجوان و به سفارش تلویزیون ملی ایران ساخته شده بود، جلوی دوربین برد و دو سال بعد، پس از موفقیت اجرای تئاتری حسن کچل، به کارگردانی داوود رشیدی، اولین فیلم بلند خود، حسن کچل، را براساس همان نمایشنامه که در عین حال نخستین فیلم موزیکال سینمای ایران نیز بود، ساخت.
سبک حاتمی در حسن کچل (۱۳۴۹ش)، باباشمل (۱۳۵۰ش)، و خواستگار (۱۳۵۱ش)، متأثر از سنت سخنوری و نقالی است. در فیلم‌های بعدی خود، سینما را وسیله یا میدانی برای نمایشِ ارزش‌ها و سنت‌های ملی دانست، و در جزییات فیلم دلبستگی‌اش را به ملاحظات و شواهد تاریخی نشان داد. با ستارخان (۱۳۵۱ش)، ثابت کرد که هدفش تحلیل و بررسی سیاسی ماجراهای تاریخی نیست، بلکه در فیلم‌ها و مجموعه‌های تلویزیونی تاریخی‌اش همواره خواسته است جنبه‌‌های انسانی و عاطفی شخصیت‌های تاریخی را نشان بدهد، که از آن جمله‌اند: سلطان صاحبقران (۱۳۵۴ش)، هزاردستان (۱۳۵8ـ ۱۳۶۶ش)، حاجی واشنگتن (۱۳۶۱ش)، کمال‌الملک (۱۳۶۳ش)، جعفرخان از فرنگ برگشته (۱۳۶۳ش)، مادر (۱۳۶۸ش)، و دلشدگان (۱۳۷۰ش). حاتمی نویسندگی تمام آثار سینمایی و تلویزیونی‌اش را خود برعهده داشته است.
حاتمی روایت خودش را از تاریخ معاصر ایران ارائه می‌کرد، و اگر لازم بود واقعیت‌هایی را فراموش یا تحریف می‌کرد یا از کنار آن‌ها می‌گذشت تا ساختار اثر خود را هرچه نمایشی‌تر کند؛ در واقع نوعی انکار واقعیت، به‌‌نفع واقعیت نمایشی.
علی حاتمی بر اثر سرطان پانکراس درگذشت. چندسال پس از درگذشت او واروژ کریم‌مسیحی دو فیلم سینمایی کمیتۀ مجازات و تهران روزگار نو را با تدوین بخش‌هایی از سریال هزاردستان به تهیه‌کنندگی مرکز سیمافیلم ساخت.
زری خوشکام (زهرا حاتمی) همسرش و لیلا حاتمی دختر اوست.
فهرست آثار
- جنگل و آشپزی (نمایش کوتاه تلویزیونی- 1346ش)
- حسن کچل (سینمایی- 1348ش)
- طوقی (سینمایی- 1349ش)
- باباشمل (سینمایی- 1350ش)
- قلندر (سینمایی- 1351ش)
- خواستگار (سینمایی- 1351ش)
- ستارخان (سینمایی- 1351ش)
- داستان‌های مولوی (مجموعۀ تلویزیونی 6 قسمتی- 1352ش)
- سلطان صاحبقران (مجموعۀ تلویزیونی 13 قسمتی- 1354ش)
- سوته‌دلان (سینمایی- 1356ش)
- حاجی واشنگتن (سینمایی- 1361ش)
- کمال‌الملک (سینمایی- 1362ش)
- جعفرخان از فرنگ برگشته (سینمایی- 1366ش)
- هزاردستان (مجموعۀ تلویزیونی 23 قسمتی- 1358 الی 1366ش)
- مادر (سینمایی- 1368ش)
- دلشدگان (سینمایی- 1370ش)
- کمیتۀ مجازات (فیلم سینماییِ ساخته‌شده از سریال هزاردستان- 1377ش)
- تهران روزگار نو (فیلم سینماییِ ساخته‌شده از سریال هزاردستان- 1377ش)