پولانی، جان چارلز (۱۹۲۹)
پولانی، جان چارْلْز (۱۹۲۹)(Polanyi, John Charles)
شیمی‌فیزیک‌دان آلمانی. تحقیقاتش در زمینۀ نور مادون قرمز ساطع شده طی واکنش‌های شیمیایی (لومینسانس شیمیایی مادون قرمز[۱]) موجب ساخت لیزرهای شیمیایی شد. واکنش زنجیری بین هیدروژن و کلر[۲] را بررسی کرد و نشان داد که اسید هیدروکلریک[۳] در دو حالت مجزا تشکیل می‌شود. جایزه نوبل شیمی ۱۹۸۶، به‌سبب توسعۀ دینامیک فرآیندهای مقدماتی شیمیایی[۴]، به او اعطا شد. او واکنش هیدروژن ـ کلر پولانی تشعشعات[۵] واکنش‌های شدیداً گرمازا[۶] (نشرکننده گرما[۷]) را مطالعه کرد و چگونگی توزیع انرژی آزاد‌شده در محصولات را دریافت. در واکنش کلر ـ هیدروژن، یک حالت از اسید هیدروکلریک را با برانگیختگی ارتعاشی[۸] و برانگیختگی چرخشی[۹] بالا و انرژی انتقالی پایین، و حالت دیگری را با انرژی چرخشی[۱۰] و انرژی ارتعاشی[۱۱] پایین و انرژی انتقالی[۱۲] بالا پیدا کرد. پولانی در برلین زاده شد. فرزند فیلسوف و شیمی‌فیزیک‌دان انگلیسی ـ مجارستانی، میشل پولانی[۱۳] بود. راه پدر را ادامه داد و شیمی را در دانشگاه منچستر انگلستان خواند. پس از آن، دوره‌ای را در شورای تحقیقات ملی[۱۴]، در اوتاوا[۱۵]ی کانادا، و نیز در پرینستون[۱۶] امریکا سپری کرد. در ۱۹۵۲، مدرک دکتری خود را گرفت و به دانشگاه تورنتو[۱۷]ی کانادا رفت. در ۱۹۶۲، استاد شیمی این دانشگاه شد.
لومینسانس شیمیایی مادون قرمز. پولانی تحقیقاتش را در زمینه دینامیک واکنش ادامه داد و مقالات متعددی دربارۀ خط مشی علوم، و نیز کنترل جنگ‌افزارها به‌چاپ رساند. تحقیقاتش در زمینۀ نشر نور مادون قرمز طی واکنش‌های شیمیایی (لومینسانس شیمیایی مادون قرمز) به کاسپار[۱۸] و پیمنتال[۱۹] کمک کرد تا در ۱۶۶۰، ساخت لیزرهای شیمیایی[۲۰] را به سرانجام برسانند. تدوین و توسعۀ اصول لیزر[۲۱] بر مبنای تحقیقات پولانی صورت گرفت.
- ↑ infrared chemical luminescence
- ↑ chlorine
- ↑ hydrochloric acid
- ↑ dynamics of chemical elementary processes
- ↑ radiation
- ↑ exothermic
- ↑ heat-emitting
- ↑ vibrational excitation
- ↑ rotational excitation
- ↑ rotational energy
- ↑ vibrational energy
- ↑ translational energy
- ↑ Michael Polanyi
- ↑ National Research Council
- ↑ Ottawa
- ↑ Princeton
- ↑ Toronto University
- ↑ Kaspar
- ↑ Pimental
- ↑ chemical lasers
- ↑ laser