پیمان ماستریخت

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Maastricht Treaty)

پیمان ماستْریخت (Maastricht Treaty)

افتتاحيه نشست کنوانسيون اروپا

پیمانِ مؤسسِ اتحادیۀ اروپا[۱]. در ۱۹۹۱ تصویب شد و در ۱۹۹۲ به امضا رسید و پس از تصویب کشورهای عضو، در اول نوامبر ۱۹۹۳ اجرا شد. این پیمان کشورهای عضو را به وحدت اقتصادی و پولی[۲] ملزم کرد (اما شامل ماده‌ای بود که اختیار بیرون‌رفتن از دایرۀ این وحدت مالی را به بریتانیا می‌داد)؛ تمهیدات لازم را برای سیاست خارجی و امنیتی مشترک میان دولت‌های عضو فراهم آورد؛ همکاریِ کشورهای عضو را در امور قضایی و داخلی افزایش داد (اگرچه بریتانیا تا تغییر دولت این کشور در ۱۹۹۷ از پذیرش «فصل اجتماعی[۳]» پیمان خودداری کرد)؛ مفهوم شهروندی اتحادیۀ اروپا (که تکمله‌ای بر شهروندی ملی بود) را مطرح کرد؛ سازمان‌های جدیدی برای توسعۀ منطقه‌ای تأسیس کرد؛ بر اختیارات پارلمان اروپا[۴] افزود؛ و اصل «اختیار تصمیم‌گیری[۵]» (اصطلاحی بحث‌انگیز که حدود مداخلۀ جامعۀ اروپا را در امور مالی هر کشور مشخص می‌کند) را پذیرفت. دانمارک ابتدا پیمان را رد کرد و سپس با برگزاری همه‌پرسی ملی در ژوئن ۱۹۹۲ و مه ۱۹۹۳، آن را پذیرفت. رأی منفی که دانمارک در ابتدا داد و کناره‌گیری اجباری بریتانیا و ایتالیا از «مکانیسم نرخ مبادلۀ ارز[۶]»، پیامدهایی در سراسر جامعۀ اروپا داشت. فرانسویان در سپتامبر ۱۹۹۲ با اکثریت ناچیزی به نفع پیمان ماستریخت رأی دادند و پیشنهاد دولت بریتانیا برای تصویب پیمان در نوامبر ۱۹۹۲ فقط با اکثریت اندکی از تصویب مجلس بریتانیا گذشت و جان میجر[۷]، نخست‌وزیر وقت بریتانیا، را واداشت تصویب این پیمان را تا دومین همه‌پرسی ملی دانمارک به تعویق اندازد. این نتایج با رأی «آری» آشکارِ کشورهای کم‌درآمدتر اروپا، مانند اسپانیا و ایرلند، در تضاد بود زیرا پیمان اساساً به نفع آن‌ها بود. مجالس همۀ کشورهای عضو، به‌جز دانمارک و بریتانیا، تا پایان ۱۹۹۲، مراحل تصویب پیمان را به پایان رساندند و در اجلاس سران در ادینبورگ[۸] (دسامبر ۱۹۹۲) توافق‌هایی به عمل آمد که مشارکت محدود دانمارک در این پیمان، از آن جمله بود. درنتیجه، دانمارک در مه ۱۹۹۳ و بریتانیا در ژوئیۀ همان سال پیمان ماستریخت را پذیرفتند.


  1. European Union
  2. economic and monetary union
  3. Social Chapter
  4. European Parliament
  5. Subsidiarity
  6. Exchange Rate Mechanism
  7. John Major
  8. Edinburgh