نرم تن

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Mollusc)

نَرم‌تَن (mollusc)

نَرم‌تَن

هر یک از گروه جانوران بی‌مهره[۱]. بیشتر آن‌ها بدنی سه قسمتی دارند: سر، تودۀ میانی شامل اندام‌های اصلی، و پا برای حرکت. اختاپوس‌های بسیار فریبنده و نرم‌تنان وابسته بازوهایی برای گرفتن شکار دارند. اغلبِ نرم‌تنان جانورانی دریایی‌اند، اما برخی نیز در آب شیرین، و تعداد کمی در خشکی زندگی می‌کنند. نرم‌تنان عبارت‌اند از کلم‌[۲]ها، ماسل‌[۳]ها، صدف خوراکی‌[۴] (دوکفه‌ای[۵]ها)، حلزون[۶]ها، حلزون‌های بی‌صدف[۷] (شکم‌پایان[۸])، ماهی مرکب، اسکویید[۹]ها و اختاپوس‌[۱۰]ها (سرپایان[۱۱]). نرم‌تنان دارای بدنی نرم و فاقد اندام‌های حرکتی، به‌جز در اختاپوس‌ها، و جانورانی خونسرد‌ند. این جانوران فاقد اسکلت داخلی‌اند، اما اغلب گونه‌ها دارای صدف سختی‌اند که بدنشان را می‌پوشاند (شاخۀ نرم‌تنان[۱۲]). جیرۀ غذایی نرم‌تنان متنوع است. گونه‌های گوشت‌خوار اغلب از نرم‌تنان دیگر تغذیه می‌کنند. برخی از آن‌ها گیاه‌خوارند. تولیدمثل آن‌ها با تخم صورت می‌گیرد و جنسی است. بسیاری نر ـ ماده، یعنی دارای اندام‌های تناسلی نر و ماده‌اند. صدف نرم‌تنان به اشکال متفاوت است: منفرد[۱۳] یا تک صدف[۱۴] (نظیر حلزون)، دوتایی یا دوکفه‌ای (نظیر کلم)، حجره دار (نظیر نوتیلوس[۱۵])، و بسیاری انواع دیگر. گاهی، مثلاً در ماهی مرکب و اسکویید، صدف داخلی است. هر نرم‌تن دارای یک چین پوستی، با نام جبّه[۱۶] است که یا کل بدن، یا فقط پشت را می‌پوشاند. این جبّه مواد گچی ترشح می‌کند و صدف می‌سازد. سطح شکمی پایینی (ناحیه شکم) پا را می‌سازد و به نرم‌تن اجازۀ حرکت در اطراف را می‌دهد. آبزیانِ دارای پوسته یا صدف (اویسترها، ماسل‌ها، کلم‌‌ها) از نظر اقتصادی ارزشمندترند، مخصوصاً از این نظر که آن‌ها را تکثیر می‌کنند و پرورش می‌دهند. رومی‌ها، و در قرن هفدهم ژاپنی‌ها، پرورش آبزیانِ دارای پوسته یا صدف را با روش‌های پیشرفته تجربه کردند. پرورش انبوه اویستر امروزه به‌فراوانی صورت می‌گیرد. در ابتدا کوکیچی میکی‌موتو[۱۷] پرورش مروارید را در دهۀ ۱۸۹۰ آغاز کرد. پس از جنگ جهانی اول، پرورش مروارید بدل به صنعت صادراتی مهمی شد.

 


  1. invertebrate
  2. Clam
  3. mussel
  4. oyster
  5. bivalve
  6. snail
  7. slug
  8. gastropods
  9. squid
  10. octopuses
  11. cephalopods
  12. Mollusca
  13. single
  14. univalve
  15. nautilus
  16. mantle
  17. Kokichi Mikimoto