موزه

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Museum)

موزِه (museum)
مکان یا بنایی برای نگهداری و نمایش آثار باستانی و تاریخی، هنری، نمونه‌هایی از کارهای علمی و صنعتی، یا دیگر اشیای ارزشمند فرهنگی. در یونان باستان، معبد موز‌ها[۱] (الاهگان هنر) راموزیون یا موسیون[۲] می‌خواندند. در دورۀ رنسانس و پیش از آن، واژۀ موزه به جایی اطلاق می‌شد که در آن محققان در مورد عتیقه‌های قدیمی خود تحقیق می‌کردند. پس از انقلاب فرانسه، فکر جمع‌آوری آثار هنری ملی یا متعلق به دولت در مکانی خاص، که در معرض دید همگان نیز قرار گیرد، مطرح شد و درنتیجه موزۀ لوور[۳] در ۱۷۹۳ تأسیس شد. البته پیش از آن، موزۀ بریتانیا[۴] بنابر مصوبۀ ۱۷۵۳ پارلمان، به‌عنوان نهادی دولتی تأسیس شده بود. در ایران قانون تأسیس موزه‌ها در ۱۲۸۹ش (۱۹۱۰م) به‌تصویب رسید و اجرای آن به‌عهده وزارت معارف گذاشته شد. البته قبل آن چند موزه کوچک در ایران، ازجمله موزۀ نارنجستان در شیراز، تشکیل شده بود که قانون و آیین‌نامه مشخصی نداشتند. به‌تازگی موزه‌هایی پدید آمده‌اند که علاوه‌بر کارهای پژوهشی و نگهداری آثار ارزشمند هنری و فرهنگی، جاذبه‌های دیگری نیز برای بازدیدکنندگان عمومی ایجاد کنند. بنابر تحقیقی که در ۱۹۹۲ در ۱۰۰ موزه و نهاد مشابه در سراسر جهان صورت گرفت، معلوم شد که حدود ۲.۵ میلیارد نمونۀ زیست‌شناختی در مجموعه‌های عمومی نگهداری می‌شوند که یک‌سوم از آن‌ها در وضعیت بسیار نامناسبی قرار دارند. هر سال ۳۰میلیون از این نمونه‌ها به‌سبب شرایط نامناسب نگهداری ازبین می‌روند.

موزه‌های ایران
ردیف نام موزه سال تأسیس محل موزه
1 كتابخانه و موزة ملی ملك 1376 تهران
2 آبگینه و سفالینه‌های ایران 1355 تهران
3 موزة آذربایجان 1306ـ1307 تبریز
4 موزة آستان قدس رضوی 1334 مشهد
5 آستانه حضرت معصومه (س) 1304 قم
6 موزة ارامنه 1664م جلفای اصفهان
7 موزة ایرانشهر   سیستان و بلوچستان
8 موزة پارس 1315 شیراز
9 موزة پست 1333 تهران
10 موزة تاریخ 1365 تهران
11 موزة تاریخ طبیعی 1360 تهران
12 جانبازان انقلاب اسلامی 1363 تهران
13 موزة جواهرات ملی ایران 1339 تهران
14 طبیعت و حیات‌وحش ایران 1372 تهران
15 موزة رضا عباسی 1356 تهران
16 موزة سكه 1341 تهران
17 موزة شوش 1345 شوش
18 موزة شهدای تهران 1359 تهران
19 موزة عبرت ایران 1357 تهران
20 موزة فرش ایران 1355 تهران
21 موزة گنجینه قرآن و نفایس 1364 مشهد
22 موزة مردم‌شناسی 1314 تهران
23 موزة ملی ایران 1295 تهران
24 موزة نظامی 1362 تهران
25 موزة هنرهای زیبا 1359 تهران
26 موزه سینمای ایران 1377 تهران
27 موزه شهرستان زابل 1375 زابل
28 سرای چهره‌های ماندگار 1386 تهران
29 موزه هنرهای تزیینی ایران 1338 تهران
30 موزه هنرهای معاصر 1356 تهران
31 موزه هنرهای ملی ایران 1309 تهران
موزه‌های مهم جهان
ردیف نام موزه سال تأسیس محل موزه
1 آلته پیناكوتك اوایل قرن 19 مونیخ
2 پرادو (موزة نقاشی سلطنتی) 1818 مادرید
3 توپكاپی 1924 استانبول
4 موزة اِرمیتاژ 1852 سنت‌پترزبورگ
5 موزة اورسه 1896 پاریس
6 موزة اوفیتسی 1765 فلورانس
7 موزة تئاتر 1987 لندن
8 موزة تاریخ طبیعی 1856 لندن
9 موزة تاریخ هنر 1891 وین
10 موزة دورسه 1986 پاریس
11 موزة بریتانیا 1753 لندن
12 موزة علم بریتانیا 1853 لندن
13 موزة قاهره 1858 قاهره
14 موزة گوگنهایم 1939 نیویورك
15 موزة گیمه 1885 پاریس
16 موزة لوور 1793 پاریس
17 موزة مادام توسو 1928 لندن
18 موزة ملی هلند 1808 آمستردام
19 موزة ویكتوریا و آلبرت 1852 لندن
20 موزة هنر مدرن 1929 نیویورك
21 موزة هنری فیلادلفیا 1875 فیلادلفیا
22 موزة هنری متروپولیتن 1870 نیویورك
23 موزة اَشمولی 1683 آكسفورد
24 نگارخانة پیتی قرن 17 فلورانس
25 نگارخانة تیت 1897 لندن
26 نگارخانة گِتی 1953 كالیفرنیا
27 نگارخانة ملی تك‌چهره 1856 لندن
28 نگارخانة ملی لندن 1824 لندن

 



  1. Muses
  2. mouseion
  3. Louvre Gallery
  4. British Museum