مالبرانش، نیکلا دو (۱۶۳۸ـ۱۷۱۵)
مالْبِرانْش، نیکُلا دو (۱۶۳۸ـ۱۷۱۵)(Malebranche, Nicolas de)
| نیکلا دو مالبرانش Nicolas de Malebranche | |
|---|---|
| زادروز |
۱۶۳۸م |
| درگذشت | ۱۷۱۵م |
| ملیت | فرانسوی |
| تحصیلات و محل تحصیل | الهیات و فلسفه در سوربون |
| شغل و تخصص اصلی | فیلسوف |
| آثار | در جست و جوی حقیقت |
| گروه مقاله | فلسفه، منطق و کلام |
فیلسوف فرانسوی. می‌کوشید حقیقت مسیحیت را در پرتو تعالیم اوگوستین قدیس[۱] و رنه دکارت درک کند و فلسفه و دین را آشتی دهد. در پاریس به‌دنیا آمد و در سوربون[۲] الهیات و فلسفه خواند. در ۱۶۷۴ و ۱۶۷۵ کتاب ۲جلدی در جست‌وجوی حقیقت[۳] را در شرح و بسط دیدگاه‌های دکارت نوشت، اما نظرات خاص خودش نیز در آن مشهود بود. همانند دکارت معتقد بود که حس محض فاقد قدرت بازنمایی است و تصورات ما از حواس به‌دست نمی‌آیند؛ اما این نظر را به آن افزود که شناخت اعیان مستلزم ایده‌های دیگری است که تصورات را در ما ایجاد می‌کنند و به نوعی جانشین اعیان بیرونی می‌شوند. این‌ها همان مُثُل اعلا یا ایده‌هایی‌اند که در ذهن خدا هستند و در حقیقت ما همۀ چیزها را در خدا رؤیت می‌کنیم. نظریۀ دیگر مالبرانش نفی علیت فاعلی[۴] برای اشیاء است. او به نظریۀ علیت اِعدادی[۵]، که برمبنای آن فاعلیت فقط از آن خدا است و علل فیزیکی فقط عوامل و اسباب کمکی در ایجاد پدیده‌ها هستند، باور داشت. نفی علیت تجربی و نظراتش دربارۀ نفس، فلسفۀ او را به فلسفۀ هیوم شبیه می‌کرد و هیوم همیشه با احترام از او یاد می‌کرد.