پاستل
پاسْتِل (pastel)
در هنر، مادۀ گچی مرکب از گرد رنگ و صمغ[۱]؛ به اثری که با پاستل کشیده میشود نیز پاستل میگویند. پاستل نوعی نقاشی با رنگ خشک است، و سطحی خاکهای پدید میآورد که بهراحتی آسیب میبیند و حفظ آن دشوار است. روزالبا کارّییرا[۲] (۱۶۷۵ـ۱۷۵۷)، لاتور[۳]، شاردن[۴]، دگا[۵]، و مری کَسِت[۶] از هنرمندانیاند که نقاشیهای پاستلی آنان شهرت دارد. استفاده از گچ رنگی سابقهای دیرینه دارد، و بسیاری از نقاشان قدیم اروپا (ازجمله هولباین[۷] در طراحیهایش از تکچهره) برای افزایش جلوۀ طراحی از آن سود میجستند. واتو[۸] گچهای قرمز، سیاه، و سفید را به زیبایی بهکار میبرد. نقاشی ظریفتر با پاستل را رزالبا کارّییرا، نقاش ونیزی[۹]، در فرانسۀ قرن ۱۸ رواج داد. لاتور برجستهترین نقاش پاستلکار بود، اما شاردن نیز آن را بسیار مؤثر بهکار میبرد. لیوتار[۱۰] از دیگر پاستلکاران ورزیده بهشمار میرود. در دوران معاصر، دگا، تولوز لوترک[۱۱]، میله[۱۲]، و ویسلر[۱۳] از آن بهره بردهاند؛ بهویژه دگا در برخی از زیباترین نقاشیهایش از صحنههای باله[۱۴]، و در اتودهایش از پیکر برهنه[۱۵]، آن را بهدلیل سرعت و آزادی عملی که به نقاش میدهد و جلوههای باطراوت و تابناکی که به اثر میبخشد، باب طبع خود یافته است.