افریقای جنوبی، جمهوری

افریقای جنوبی، جمهوری
نام فارسی	اِفریقای جنوبی
نام لاتین	Republic of South Africa
نظام سیاسی	جمهوری چندحزبی با دو نهاد قانون‌گذاری
جمعیت	۵۰,۵۸۶,۷۵۷ نفر
موقعیت	شمال مرز قراردادی اقیانوس هند و اقیانوس اطلس
پایتخت	پرتوریا
تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع)	۴۰.۳
رشد سالانه (درصد)	۱.۵
شهرهای اصلی	پرتوریا، کیپ تاون؛ بلوم‌فونتین؛ پورت الیزابت؛ دوربان، ژوهانسبورگ؛ رودپورت؛ سووِتو؛ وِلکوم؛ سِشِگو؛ نیوکاسل
زبان	انگلیسی و افریکانس
دین	مسیحیت
مساحت (کیلومتر مربع)	۱,۲۱۹,۹۱۵

اِفریقای جنوبی، جمهوری (Republic of South Africa)

اِفريقاي جنوبي، جمهوري

اِفريقاي جنوبي، جمهوري

موقعیت. جمهوری افریقای جنوبی در جنوبی‌ترین بخش قارۀ افریقا، و در شمال مرز قراردادی اقیانوس هند و اقیانوس اطلس جا دارد. از شمال به نامیبیا، بوتسوانا، و زیمبابوه؛ از شرق به موزامبیک و سوازیلند؛ از جنوب شرقی به اقیانوس هند؛ و از غرب به اقیانوس اطلس محدود می‌شود. مساحت این سرزمین ۱,۲۱۹,۹۱۵ کیلومتر مربع است، و شهر پرتوریا پایتخت اداری آن است.

سیمای طبیعی. کشور وسیع افریقای جنوبی از نظر طبیعی به دو قسمت فرابومان داخلی و نواحی ساحلی تقسیم می‌شود: الف. فرابومان داخلی، که حدود دوسوم از کشور را شامل می‌شود، در شرق به حداکثر ارتفاع خود می‌رسد و به رشته‌کوه‌های دراکنزبرگ که کشور کوچک و درون‌بومی لِسوتو را در دامنه‌های غربی خود جای داده است ختم می‌شود. بلندترین نقطۀ این کشور، کوه شامپانی کَسِل، با ارتفاع ۳,۳۷۵ متر، در مرز کشور لسوتو قرار دارد. فرابومان داخلی از سه بخش های‌وِلد، میدِل‌وِلد، و بوش‌وِلد تشکیل شده است. بخش‌ های‌وِلد، که درۀ رود وال را فرا گرفته است، وسیع‌ترین وِلدهاست و چراگاه‌ها و مراکز دامپروری و کشتزارهای وسیع دارد. بخش شرقی های‌وِلد با کان‌های طلایِ معروف به ویتواترزراند و نواحی صنعتی افریقای جنوبی منتهی می‌شود. بخش میدل‌وِلد در غرب های‌وِلد واقع است و جنوبی‌ترین ناحیۀ صحرای کالاهاری به‌شمار می‌آید. این منطقه از کم‌آبترین نواحی افریقای جنوبی محسوب می‌شود و پوشش گیاهی آن از نوع خشک‌رُست است که به چراگاه گوسفند و بز اختصاص یافته است. بخش بوش‌وِلد، که به حوضۀ ترانسوال نیز موسوم است، در شمال های‌وِلد قرار دارد و از غرب به رود مرزی لیمپوپو محدود است. این بخش در مقایسه با بخش ‌های‌وِلد و میدل‌وِلد بارندگی بیشتری دارد و کشتزارهای پهناور و دامداری‌ها و چراگاه‌های وسیعی را در خود جا داده است؛ ب. نواحی ساحلی، که در پیرامون فرابومان داخلی قرار دارند، از بخش‌های زیر ترکیب یافته‌اند: جلگۀ شرقی که به وِلِد شرقی موسوم است؛ تختال جنوبی که به کاروی بزرگ و کاروی کوچک یا کاروی جنوبی معروف است؛ و کرانه‌های غربی که در ساحل خلیج سنت (هلنا )و در دامنۀ غربی کوه‌های کامیِز و بوکوِلد قرار دارند. رودخانۀ آرینج (اورانژ)، با درازای ۲,۱۰۰ کیلومتر مهم‌ترین رودخانۀ این کشور است. این رودخانه از کوه‌های کشور لسوتو سرچشمه می‌گیرد، به سوی غرب روان می‌شود و در مسیر خود با رودخانۀ وال مخلوط می‌شود و پس از تشکیل دادن بخشی از مرز کشور نامیبیا، در خلیج اَلگزاندر به اقیانوس اطلس می‌ریزد. دیگر رودخانه‌های مهم افریقای جنوبی عبارت‌اند از رودخانۀ مرزی لیمپوپو، در مرز بوتسوانا و زیمبابوه، آلیفانتس، سَند، و توگلا. کشور افریقای جنوبی به نه استان تقسیم شده است و شهرهای مهم آن عبارت‌اند از پرتوریا، پایتخت اداری؛ کیپ تاون، پایتخت قانونی؛ بلوم‌فونتین، پایتخت قضایی؛ پورت الیزابت؛ دوربان، ژوهانسبورگ؛ رودپورت؛ سووِتو؛ وِلکوم؛ سِشِگو؛ و نیوکاسل. افریقای جنوبی اقلیمی گرم و نسبتاً معتدل دارد و بارندگی آن اندک و بسیاری از قسمت‌های آن، معمولاً شش ماه اول سال، خشک و آفتابی است. میانگین دمای پرتوریا در دی‌ماه ۲۳ درجه، در تیرماه دوازده درجۀ سانتی‌گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۶۷۴ میلی‌متر است. حدود هفت‌درصد از اراضی افریقای جنوبی از جنگل‌های طبیعی پوشیده شده است. بیشتر فرابومان داخلی، به‌ویژه ناحیۀ بوش‌وِلد را علفزارهای ساوانایی فرا گرفته و کاروهای بزرگ و کوچک زیر پوشش بوته‌های پراکنده قرار گرفته است و پستاندارانی چون فیل، شیر، کرگدن، ببر، پلنگ، میمون، گورخر، اسب آبی، و آهو بخشی از حیات‌وحش این کشور را تشکیل می‌دهند.

اقتصاد. حدود دوازده‌ درصد از زمین‌های قابل کشت افریقای جنوبی به کشاورزی اختصاص یافته است و نیشکر، ذرت، غلات، و مرکبات عمده‌ترین فرآورده‌های کشاورزی این سرزمین محسوب می‌شوند. اهمیت افریقای جنوبی بیشتر به سبب داشتن منابع زیرزمینی آن است و یکی از بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان طلا و الماس جهان به حساب می‌آید. علاوه بر آن، اورانیوم، زغال‌سنگ، کروم، وانادیوم، پلاتینیوم، نیکل، و فلدسپات از دیگر کانی‌های ارزشمند این کشور است. افریقای جنوبی معدن نفت و گاز ندارد و بیشتر سوخت مورد نیاز آن از راه فعل و انفعالات شیمیایی روی زغال‌سنگ به دست می‌آید و تولید نفت مصنوعی این کشور به ۱۵۰هزار بشکه در روز می‌رسد. افریقای جنوبی از نظر جنگل‌کاری و توسعۀ جنگل‌های مصنوعی موقعیت ممتازی دارد و محصول چوب و الوار آن به ۱۶میلیون متر مکعب می‌رسد. صنعت شیلات این کشور بسیار پیشرفته است و محصول آن به رقم قابل توجهی در سال بالغ می‌شود. تولید فرآورده‌های غذایی، مواد شیمیایی، خودرو، مصنوعات فلزی، ماشین‌آلات، نفت و کاغذ، پوشاک و منسوجات نیز ازجمله فعالیت‌های صنعتی این کشور است.

حکومت و سیاست. نوع حکومت افریقای جنوبی جمهوری چندحزبی با دو نهاد قانون‌گذاری است. مجلس ملی این کشور ۴۰۰ عضو و مجلس شورای ملی آن ۹۰ نماینده دارد که مردم آنان را برای پنج سال انتخاب می‌‌کنند. رئیس‌جمهور نیز با آرای عمومی و برای یک دورۀ پنج‌ساله برگزیده می‌شود.

مردم و تاریخ. مطابق برآورد سال ۲۰۰۰، جمعیت افریقای جنوبی حدود ۵۰,۵۸۶,۷۵۷ نفر است (۲۰۱۱م) و تراکم نسبی آن به ۴۰.۳ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور ۱.۵ درصد است و ۷۶ درصد از جمعیت آن را اقوام سیاه‌پوست تشکیل می‌دهند. ۷۸ درصد از مردم آن مسیحی‌اند و ۵۷.۲ درصدشان در شهرها به‌سر می‌برند. زبان‌های رسمی این کشور انگلیسی و افریکانس و چند زبان بومی دیگر است. میانگین امید به زندگی در افریقای جنوبی ۶۶ سال است و ۸۵ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. افریقای جنوبی در قرن ۱۴م مسکن اقوام بانتو بوده است. واسکو دو گاما، دریانورد معروف پرتغالی، در آغاز قرن ۱۶ از مقابل دماغۀ امید نیک عبور کرد و هلندی‌ها نیز در ۱۶۵۲م در ساحل آن پیاده شدند و ماندگاه‌هایی در آن تأسیس کردند. انگلیسی‌ها در ۱۸۱۴م سواحل جنوبی را تصرف و بوئرها (هلندیان ساکن افریقای جنوبی) را وادار به عقب‌نشینی کردند. بوئرها در اطراف ترانسوال امروزی ساکن شدند و در ۱۸۳۶ شهر مزبور را بنا نهادند. پیداشدن معادن طلا و الماس در اورانژ و ترانسوال، انگلیسی‌های بسیاری را روانۀ افریقای جنوبی کرد و رویارویی با بوئر‌ها را که سرسختانه از خود دفاع می‌کردند، موجب گردید. جنگ با بوئرها از ۱۸۹۹ تا ۱۹۰۲م به درازا کشید و به مغلوب شدن بوئرها انجامید و درپی آن انگلیسی‌ها در ۱۹۱۰ اتحادیۀ افریقای جنوبی را تأسیس کردند. نژادگرایی و محروم‌کردن بومیان از حقوق مدنی موجب شورش سیاهان علیه نظام حاکم بر کشور شد و با شدت عمل پلیس رو‌به‌رو گردید. تظاهرات ۱۹۶۰م، هفتاد کشته برجا گذاشت و رهبران نهضت ازجمله نلسون ماندلا دستگیر و زندانی شدند. اجرای سیاست نژادگرایانه و شدت عمل پی‌ دبلیو بوتا، رئیس‌جمهور کشور، در رویارویی با آزادی‌خواهان، در ۱۹۶۸م به شورش و تظاهرات شدید و کشتار ۷۵۰ تن از سیاهان انجامید. در انتخابات ۱۹۸۹م دِکلِرک اصلاح‌طلب به ریاست جمهوری رسید. او نلسون ماندلا را از زندان آزاد و نژادگرایی را ملغی کرد. (او در ۱۹۹۳م همراه با نلسون ماندلا برنده جایزۀ صلح نوبل شد) در انتخابات ۱۹۹۴م نلسون ماندلا با اکثریت آرا به سمت نخستین ریاست جمهوری افریقای جنوبی برگزیده شد و کشور رفته‌رفته رو به آرامش نهاد.

---