اسودبرگ، تئودور

اِسْوِدْبِرگ، تِئودور (۱۸۸۴ـ۱۹۷۱م)(Svedberg, Theodor)

تئودور اسودبرگ Theodor Svedberg
زادروز	حوالی گِوْله ۱۸۸۴م
درگذشت	۱۹۷۱م
ملیت	سوئدی
تحصیلات و محل تحصیل	اوپسالا
شغل و تخصص اصلی	شیمی دان
گروه مقاله	شیمی و بیوشیمی
جوایز و افتخارات	جایزه نوبل شیمی (۱۹۲۶)

تئودور اسودبرگ

شیمی‌دان سوئدی. در ۱۹۲۳م، برای نخستین‌بار اولتراسانتریفوژ را ساخت که ماشینی برای جداسازی سریع ذرات براساس جرم آن‌هاست. با این وسیله می‌توان حضور آلودگی‌ها را در نمونه‌ای از پروتئین تازه ظاهر ساخت و پلیمر‌های بلندزنجیره گوناگون را از هم جدا کرد. جایزۀ نوبل شیمی ۱۹۲۶م به‌سبب بررسی سیستم‌های پاشیده به او اعطا شد. در حوالی گِوْله زاده شد و در اوپسالا درس خواند. از ۱۹۱۲ تا ۱۹۴۹م، در مقام استاد و از ۱۹۴۹ تا ۱۹۶۷م، در مقام رئیس انستیتوی شیمی هسته‌ای در اوپسالا فعالیت می‌کرد. تعدادی از ارگانوسول‌های جدید را از حدود ۳۰ فلز تهیه کرد. او با استفاده از یک اولترامیکروسکوپ ذرات را در این سولها مطالعه و نظریۀ آلبرت اینشتین را دربارۀ حرکت براونی تأیید کرد. او کشف کرد که توریوم ـ X‌‌‌، که اکنون با نام سربِ ۲۰۸ شناخته می‌شود، با سرب و نمک‌های باریوم، و نه با ترکیبات دیگر، متبلور می‌شود. به این ترتیب، او پیش از شیمی‌دان انگلیسی، فریدریک سُدی، امکان حضور ایزوتوپ‌ها را مطرح کرد. در ۱۹۲۳م، دریافت که شیمی در زمینۀ تشکیل تصاویر پنهان در امولسیون‌های عکاسی نیز نقش دارد. او با تحقیق در زمینۀ پلیمر‌های سنتزی میکروسکوپ الکترونی را برای مطالعۀ سلولز مصنوعی و طبیعی، تکنیک‌های پراش اشعۀ ایکس را برای بررسی فیبرهای سلولزی، و پراش الکترونی را برای آنالیز میسل‌های کلوئیدی و بلورک‌ها به‌کار برد.

---