اصلاح نژاد
اِصلاحِ نِژاد (breeding)
(یا: به‌نژادی) در زیست‌شناسی، آمیزش و انتخاب جانوران و گیاهان برای تغییر خصوصیات نژاد[۱] و رقم‌زراعی[۲] یا واریته[۳]های آن‌ها یا ایجاد انواع جدید از آن‌ها. انسان در به‌نژادی انتخابی گیاهان والد یا جانوران والد را انتخاب می‌کند. از ابتدای فعالیت‌های کشاورزی، انسان در حال انتخاب دام‌ها برای به‌نژادی و انتخاب دانه‌های گیاهی مناسب از محصولات زراعی برای ذخیره بوده است. گونه‌های گیاهی و جانوری گوناگونی‌های ارثی متفاوتی نشان می‌دهند. این گوناگونی‌ها ناشی از تولیدمثل جنسی[۴] است. جهش نیز گوناگونی‌هایی پدید می‌آورد که ارثی است. انتخاب والدین در به‌نژادی موجب فراوان‌ترشدن برخی از اشکال جدید[۵] می‌شود، هرچند ممکن است این شکل‌ها در ابتدا بسیار نادر باشند. به علاوه، انتخاب والدین خصوصیاتی را در یک فرد گرد می‌آورد که در اصل در افراد متفاوتی از آن گونه یافت می‌شوند. اگر به نژادی انتخابی در نسل‌های پی‌درپی صورت گیرد، منجر به تولید واریتههای گیاهی و نژادهای جانوری (← سویه) می‌شود. نژاد گاوها را برای افزایش فرآوردۀ شیر یا گوشت، نژاد گوسفندها را برای تولید پشم ضخیم‌تر، و نژاد اسب‌ها را برای سرعت یا قدرت اصلاح می‌کنند. ممکن است گیاهانی مانند گندم و ذرت را برای مقاومت به بیماری، سختی و افزایش محصول و افزایش استقامتشان دربرابر آب و هوای نامطلوب به‌نژادی کرد. به‌نژادی انتخابی جانوران برای تولید واریتههای جدید به چارلز داروین[۶] کمک کرد تا آثار انتخاب را دریابد و رویداد معادل آن را در طبیعت، معروف به انتخاب طبیعی[۷]، شناسایی کند. این رویداد منجر به تغییرات تکاملی می‌شود.