بتاکاروتن
β-Carotene
نوعی رنگدانۀ زرد مایل به نارنجی طبیعی. منبع اصلی این رنگدانه که نوعی ترکیب آلیست، سبزیهای پر برگ و سبز و میوههای زرد، نارنجی یا قرمزرنگ است. در گیاهان سبز (مثل سبزیها و برگ علوفه)، رنگ سبز کلروفیل مانع از بروز رنگ زرد- نارنجی کاروتن میگردد. این ترکیب در بدن جانوران به ویتامین آ تبدیل میشود.
بتاکاروتن را در برخی داروها از جمله قرص جوشان (ویتامین ث) برای ایجاد رنگ طبیعی استفاده میکنند. همچنین این ماده در محصولات لبنی، صنایع شیرینی و نانپزی، نوشابهها، بستنیها، روغنها و میوههای فرآوری شده و آب میوه مورد استفاده قرار میگیرد. در صنایع غذایی این ماده به عنوان رنگ طبیعی و آنتی اکسیدان استفاده میشود. بتاکاروتن یک پروتئین بسیار بااهمیت برای بدن انسان است که کمبود آن در بدن باعث به وجود آمدن انواع سرطانها (مانند سرطان روده و ریه) میشود. این ماده یکی از مهمترین پیشسازهای ویتامین آ است. کمبود بتاکاروتن تاثیر بهسزایی در نقصان تولید ویتامین آ در بدن دارد. اگر ذخیرۀ این ماده در بدن کافی نباشد، توان سیستم ایمنی برای مقابله با عوامل بیماریزا کاهش مییابد و بدن در معرض ابتلا به انواع عفونتها قرار میگیرد. اما در عین حال، پزشکان توصیه میکنند که مردم از مصرف مکملهای بتاکاروتن به مقدار زیاد خودداری کنند. آنها میگویند: مصرف بیش از اندازه بتاکاروتنها، خطرناک است. مقادیر توصیه شدۀ روزانۀ بتاکاروتن برای مردان ۶ میلیگرم و برای زنان ۸/۴ میلیگرم است.
هویج، سیبزمینی شیرین، سبزیجات برگتیره مانند کلم و اسفناج، کاهو، طالبی، فلفل زرد و قرمز، نخودفرنگی، زردآلو و کلم بروکلی منابع عمدۀ این ریزمغذی هستند.