برهان الرانق
البرهان الرانق (کتاب)
(نام کامل: البرهان الرانق الملخص من ورط المضایق، به معنی «برهان خیره‌کنندۀ رهایی‌بخش از در افتادن در تنگناها») کتابی خطی در علم کلام فرقه‌ی مطرفیه، تألیف سلیمان بن احمد مُحّلی. مطرفیه فرقه‌ای از زیدیه است.
منابع زیدیه اطلاعات چندانی از مولف این کتاب به دست نمی‌دهند؛ تنها از خود این تألیف روشن می‌شود که نویسنده از علمای مطرفیه است. از متن برهان الرانق چنین برمی‌آید که در قرن ششم هجری تألیف شده، زیرا مولف کتاب با رقبای مطرفیه که آنان را جعفریه (منسوب به قاضی جعفر بن احمد بن عبدالسلام) می‌خواند مجادله می‌کند. معروف است که مجادلات قاضی جعفر برای ابطال عقیده‌ی مطرفیه در اوایل قرن ششم هجری رونق داشته. با این حال در این کتاب، از مجادلات مطرفیه با امام عبدالله بن حمزه که حکم به ارتداد این فرقه داد و در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم با آنها درافتاد، سخنی نرفته است.
برهان الرانق از آن رو که تنها کتابی است که از میراث علم کلام فرقه‌ی مطرفیه برجای مانده است، ارزشی منحصر به فرد دارد. همچنین این کتاب، مرجع مهمی برای پژوهشگران تاریخ یمن و سنت فکری مطرفیه به شمار می‌رود. کتاب نشان از غنا و تنوع مباحث کلامی فرقه‌ای می‌دهد و مکتب کلامی متمایزی را معرفی می‌کند که باورهای خاصی دارد که برخی از آنها ابتکاری و برخی از با مقولات معتزلی همخوان است.
نسخه‌ی اصلی این کتاب در کتابخانه‌ی جامع کبیر صنعاء نگه‌داری می‌شود و نسخه‌ی تصویری‌ای نیز از آن در دارالکتب المصریه در قاهره (به شماره‌ی 146) موجود است.