بنیان آزاد

بُنیان آزاد (free radical)
در شیمی، اتم یا مولکولی با یک الکترون جفت‌نشده. این اتم یا مولکول به‌شدت میل به واکنش دارد. اغلب بنیان‌های آزاد عمر بسیار کوتاهی دارند. آن‌ها محصول جانبی واکنش‌های شیمیایی طبیعی یاخته‌اند و در برخورد با سایر مولکول‌ها به‌سرعت آن‌ها را اکسید می‌کنند. بنیان‌های آزاد آسیب‌های قابل‌توجهی به بدن وارد می‌کنند و آنزیم‌های محافظ آن‌ها را خنثی می‌کنند. بنیان‌های آزاد غالباً در دماهای بالا ایجاد می‌شوند و می‌توان آن‌ها را در شعله و انفجارها یافت. تابش فرابنفش خورشید در لایه‌های فوقانی، جو مولکول‌های کلروفلوئوروکربن را می‌شکند و به بنیان آزاد تبدیل می‌کند. این بنیان‌های آزاد لایۀ ازون را تخریب می‌کنند. متیل (CH_۳) بنیان آزاد بسیار ساده‌ای است که از شکستن پیوند دو اتم کربن در مولکول اتان (CH_۳CH_۳= ۲CH_۳) به‌دست می‌آید.

 

---