ترکمن، شهرستان

ترکمن، شهرستان
کشور	ایران
استان	گلستان
بخش	مرکزی و سیجوال
جمعیت	79,978نفر (1395ش)
موقعیت	غرب استان گلستان و در ساحل جنوب شرقی دریای خزر
نوع اقلیم	معتدل و نیمه‌مرطوب
تولیدات و صنایع مهم	غلات، پنبه، دانه‌های روغنی، زیتون، محصولات جالیزی و لبنیات
نام لاتین	Torkaman
شهر ها و آبادی های مهم	بندر ترکمن و سیجوال

ترکمن، شهرستان (County) Torkaman

نقشۀ تقسیمات شهرستان ترکمن براساس دهستان‌ها- شهرها به صورت نقاط زرد مشخص شده‌اند و در سمت چپ نقشه جزایر آشوراده نشان داده شده است.

واقع در غرب استان گلستان و در ساحل جنوب شرقی دریای خزر، مشتمل بر بخش مرکزی و بخش سیجوال، با مرکزیت اداری بندر ترکمن. از شمال به شهرستان گمیشان، از شرق به شهرستان آق‌قلا، از جنوب به شهرستان‌های گرگان و کردکوی، و از غرب به دریای خزر محدود است. اراضی آن را دشت آبرفتی ساحلی تشکیل داده است و قره‌سو با جریان‌ عمومی‌ شمال‌ شرقی‌ - جنوب‌ غربی‌ و چند رود کوچک‌ دیگر، آن را مشروب می‌کنند. راه‌آهن سراسری ایران به مرکز این شهرستان ختم می‌شود و راه‌های گنبد کاووس به بندر ترکمن و کردکوی به گمیش‌تپه شبکۀ راه‌های ارتباطی آن را تشکیل می‌دهند. جمعیت این شهرستان 79,978نفر است (1395ش) و مهم‌ترین آبادی‌های آن عبارتند از بندر ترکمن و سیجوال. غلات و حبوبات، پنبه، دانه‌های روغنی، زیتون، و محصولات جالیزی از محصولات کشاورزی و لبنیات از فرآورده‌های دامی آن است. از جمله‌ صنایع‌دستی‌ آن‌، قالی‌بافی‌، قالیچه‌بافی‌، گلیم‌بافی‌ و جاجیم‌بافی‌ است‌. در این شهرستان پرورش اسب‌های ترکمن و مسابقات اسب‌دوانی رایج است. مردم این شهرستان که در دشت ترکمن واقع شده‌ است، از طوایف ترکمن و سنی حنفی‌اند. شهرستان ترکمن از لحاظ اقلیمی جزو مناطق معتدل و نیمه‌مرطوب است. از نقاط دیدنی شهرستان ترکمن جزایر آشوراده است که در انتهای شرقی شبه‌جزیرۀ میان‌کاله و در جنوب شرق دریای خزر قرار دارد. شهرت این جزیره به‌سبب اهمیت تاریخی آن و فرار سلطان‌محمد خوارزمشاه از مقابل سپاهیان مغول و پناه بردن او به آن‌جاست.

در تقسیمات کشوری سال 1316ش‌، بخش‌ ترکمن‌ به‌ نام‌ «بخش‌ بندرشاه‌» در شهرستان‌ گرگان‌ از استان‌ دوم‌ (مازندران‌) تشکیل‌ شد. در 1355ش‌، بخش‌ بندرشاه‌ به‌ مرکزیت‌ شهر بندرشاه‌ و مشتمل‌ بر دهستان‌ جعفربای‌ جنوبی‌ بوده است. در 27 بهمن‌ 1358ش، با مصوبۀ هیأت وزیران شهرستان‌ ترکمن‌ مشتمل بر دو بخش مرکزی و گمیشان در استان‌ مازندران‌ تشکیل‌ شد. با جدا شدن‌ قسمت‌ شرقی‌ استان‌ مازندران‌ و تبدیل‌ آن‌ به‌ استان‌ گلستان‌ در خرداد 1376ش شهرستان‌ ترکمن‌ جزو استان‌ گلستان‌ شد. در سال 1388ش، ضمن تغییرات و اصلاحاتی در شهرستان ترکمن، بخش گمیشان از آن منتزع شد و به شهرستان ارتقاء یافت. شهرستان کنونی ترکمن حدود 290کیلومترمربع وسعت دارد؛ در حالی‌که مساحت شهرستان گمیشان نزدیک به 1,300کیلومترمربع است.

---