طول عمر

طول عُمر (life span)

مدت‌زمان بین تولد و مرگ موجود زنده. این مدت بسیار متغیر است و احتمالاً در هرگونه از جانداران، حداکثری برای طول عمر وجود دارد. طول عمر هر جاندار به فشارهای محیطی، ازجمله فراهم‌بودن غذا، سرپناه، آب‌وهوا و موجودات شکارچی، تغییرات شرایط جسمی، ازجمله سوانح و بیماری، و وراثت بستگی دارد. فرزندان موجوداتی که عمری طولانی‌تر از هم‌نوعان خود داشته‌اند، در شرایط مناسب طول عمر بیشتری دارند. در موجودات تک‌یاخته‌ای که با تقسیم تکثیر می‌شوند، مفهوم طول عمر تا حدّی کم‌رنگ است، زیرا این موجودات به‌صورت نامحدود تقسیم می‌شوند و زنده می‌مانند. در این موارد، می‌توان به‌صورت قراردادی فاصله بین دو تقسیم را در حکم طول عمر درنظر گرفت. این نوع تخمین برای موجوداتی که به‌روش جنسی تولیدمثل می‌کنند، پذیرفته نیست. در اغلب گونه‌های جانداران، با درنظرگرفتن حداکثر عمر مشاهده‌شده بین اعضای هرگونه، حداکثر طول عمر را تخمین می‌زنند. حداکثر طول عمر انسان ۱۱۵ تا ۱۵۰ سال است. در بسیاری از حیوانات، حداکثر طول عمر با درنظرگرفتن مدت زندگی در اسارت تخمین زده شده است، ولی باید توجه داشت که در این حالت وجود شرایط مناسب زیست، ازجمله فراهم‌بودن غذا و سرپناه و نبودن حیوانات شکارچی باعث طولانی‌شدن دورۀ زندگی می‌شود. به‌نظر می‌رسد طول عمر مهره‌داران از یک سال، در نوعی جونده کوچک، تا ۱۷۷ سال، در نوعی لاک‌پشت بزرگ، متغیر است. در بین پستانداران، طول عمر انسان از همه بیشتر است و اصولاً، طول عمر بی‌مهرگان کوتاه‌تر از مهره‌داران است. با این همه، برخی از انواع سوسک‌ها و حلزون‌ها حدود ۳۰ سال عمر می‌کنند. حداکثر طول عمر انسان بیش از ۱۰۰ سال است و متوسط طول عمر انسان را حدود ۷۰ سال می‌دانند. در قرن ۱۸، متوسط طول عمر انسان ۳۰ سال بود. به‌‌رغم افزایش متوسط طول عمر، براثر بهبود شرایط زیست، به‌نظر نمی‌رسد حداکثر طول عمر افزایش یافته باشد. تعیین طول عمر گیاهان مشکل‌تر از حیوانات است، ولی در کل، حداکثر طول عمر گیاهان بیش از جانوران است. طول عمر نوعی درخت کاج در کالیفرنیا و نوادای امریکا ۴۹۰۰ سال تعیین شده است و انواع متفاوتی از درختان، مثل بلوط، سرخ‌چوب، و سرو کوهی، بیش از هزار سال عمر می‌کنند. در مقابل، بسیاری از گیاهان علفی طی یک دورۀ رشد و تولیدمثل زنده می‌مانند و پس از گل‌دادن و تولید دانه خشک می‌شوند. رشته‌های تشکیل‌دهنده برخی قارچ‌ها (میسلیوم) ممکن است حدود ۴۰۰ سال زنده بمانند و عمر برخی خزه‌ها را ۲۸۰۰ سال برآورد کرده‌اند، ولی طول عمر اثبات‌شدۀ این گونه‌ها بسیار کمتر است.

---

طول عمر جانوران

گونه	طول عمر به سال	گونه	طول عمر به سال
لاك‌پشت خشكی‌زی ماریون	بیش از 152	خرچنگ امریكای شمالی	حدود 50
صدف خوراكی اقیانوس اطلس	حدود 150	غاز اهلی	بیش از 49
انسان	بیش از 120	خارپشت مورچه‌خوار (اكیدنه) بینی كوتاه	بیش از 49
لاك‌پشت خشكی‌زی مهمیزران	بیش از 116	طوطی خاكستری	49
صدف خوراكی اعماق دریا	حدود 100	كرگدن هندی	49
نهنگ قاتل	كمی بیش از 90	خرس قهوه‌ای اروپایی	47
شقایق دریایی	80ـ90	كاپوچین سپیدگلو	بیش از 46
مارماهی اروپایی	88	خوك آبی خاكستری	بیش از 46
ماهی خاویار رودخانه	82	ماندریل	حدود 46
خرمای دریایی آب شیرین	70ـ80	وال كبود	حدود 45
فیل آسیایی	78	موغ نوروزی شاه‌ماهی‌خوار	44
سوسمار شاخدار	77	شترمرغ استرالیایی	بیش از42
كركس آند	بیش از 72	سوسك درخت‌خوار طلایی	42
فیل افریقایی	حدود 70	ماهی قرمز	41
اوزون‌برون	حدود 70	مار بوا	بیش از 40
جغد عقابی بزرگ	بیش از 68	وزغ	بیش از 40
سوسمار آبی امریكایی	66	زرافة شنل‌دار	36
طوطی آبی	64	شتر دوكوهانه	35
درنای سفید سیبریایی	بیش از 62	تنبل دوانگشتی هافمن	بیش از 34
اسب	62	گربه اهلی	34
شترمرغ	62	قناری	34
گربه‌ماهی اروپایی	بیش از 60	گاو كوهاندار امریكایی	33
لاك‌پشت آبزی دهان تمساحی	59	سیاه‌گوش امریكایی	بیش از 32
مرغ دریایی شاهی	بیش از 58	كوسة گله‌ای استرالیایی	بیش از 32
اورانگوتان	بیش از 57	روباه پرنده هندی	بیش از 31
طوطی كاكل گوگردی	56	گاو دریایی امریكایی	بیش از 30
شمپانزه	بیش از 55	كانگوروی قرمز	حدود 30
اردك‌ماهی	55	بوفالوی افریقایی	30
اسب آبی	54	سگ اهلی	30
گوریل	53	طوطی استرالیایی	بیش از 29
سمور گندافشان	53	خرچنگ نپتون	بیش از 29
سمندر بزرگ ژاپنی	بیش از 51	شیر	حدود 29
لك‌لك سفید	51	زباد افریقایی	28
لاك‌پشت آبزی سبز	بیش از 50	عنكبوت ترافوسید	حدود 28
ماهی قنات	بیش از 50	سیخول تیغ‌دار سوماترایی	27
زالوی طبی	27	كاپیبارا	12
خوك اهلی	27	مورچه‌خوار درختی فیلیپینی	11
آهوی قرمز	بیش از 26	صدپای بزرگ	بیش از 10
ببر	بیش از 26	كیسه‌دهان طلایی	10
پاندای بزرگ	بیش از 26	عنكبوت كیسه كارتنك	بیش از 9
وامبت	26	موش زمستان‌خواب	بیش از 8
ویكونیا	25	ژربیل مصری بزرگ	بیش از 8
سنجاب خاكستری	23	ستارة دریایی خاردار	بیش از 7
گرگ چمنزار	بیش از 21	هزارپا	7
سمور آبی كانادایی	21	موش خانگی	6
بز اهلی	21	كرم بندبند	بیش از 5
گوسفند آبی	بیش از 20	سنجاب پرنده سیبریایی	بیش از 3
لاله دریایی	بیش از 20	مورچه‌خوار سپیددندان پیگمی	2
مورچه ملكه	بیش از 18	شاه‌پروانه	1
خارپشت	بیش از 16	ساس	5
حلزون خشكی	15	عنكبوت بیوه سیاه	27
خوكچه هندی	15	مگس خانگی	40
مورچه‌خوار فلس‌دار هندی	13	__	__