محمدحسن لقمان ادهم
| محمدحسن لقمان ادهم | |
|---|---|
| زادروز |
تبریز ۱۲۶۳ش |
| درگذشت | تهران ۱۳۳۶ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | مدرک دکترا از دانشگاه پاریس |
| شغل و تخصص اصلی | پزشک محمدعلی شاه و احمدشاه |
| شغل و تخصص های دیگر | استاد علوم طب در دارالفنون- استاد دانشکدۀ پزشکی دانشگاه تهران |
| لقب | حکیم الدوله |
| گروه مقاله | تاریخ ایران |
| پست تخصصی | وزیر بهداری در کابینۀ دکتر مصدق- وزیر صحیه و امور خیریه در کابینۀ قوام السلطنه - نمایندۀ مردم تهران در مجلس شورای ملی |
| خویشاوندان سرشناس | میرزا زین‌العابدین خان ادهم (پدر) |
محمدحسن لقمان ادهم (تبریز ۱۲۶۳- تهران ۱۳۳۶ش)
(معروف به حکیم‌الدوله) فرزند میرزا زین‌العابدین خان ادهم، ملقب به لقمان‌الممالک که از اطبای معروف زمان خودش بود.
محمدحسن لقمان ادهم پس از پایان تحصیلات متوسطه، همراه با دو برادرش به فرانسه رفت و تحصیلات پزشکی‌اش را آن‌جا انجام داد. هر سه برادر موفق شدند از دانشگاه پاریس مدرک دکترا بگیرند. او پس از بازگشت به ایران، مدتی در تبریز به کار طبابت و سپس در مدرسۀ طب دارالفنون تهران به تدریس مشغول شد. او به عنوان استاد علوم طب در دارالفنون انتخاب شد. پس از آن، در 1300ش در کابینۀ قوام السلطنه به عنوان وزیر صحیه و امور خیریه منصوب شد و هنوز سه ماه بیشتر در این سمت نبود که این وزارتخانه منحل شد. دکتر حسن ادهم، پس از تأسیس دانشکدۀ پزشکی دانشگاه تهران، با سمت استادی در آن دانشکده، مشغول به کار شد.
محمدحسن لقمان ادهم از جمله بنیانگذاران مدارس نوین (همچون دبستان لقمانیه، سومین دبستان تبریز) و همچنین پزشک محمدعلی شاه و احمدشاه بود. او چهار دوره (دوره های نهم تا سیزدهم) نمایندۀ مردم تهران در مجلس شورای ملی بود. در 1330ش در کابینۀ دکتر مصدق، وزیر بهداری و در ترمیم کابینه به وزارت مشاور منصوب شد. وی یکی از سهامداران شرکت نفت ایران و انگلیس بود و از این بابت هر سال حق السهم دریافت می‌کرد، که با ملی شدن صنعت نفت از این امتیاز محروم شد.
او تنها کسی بود که در جریان بازداشت آزادی خواهان در باغ شاه و هنگامی که آن‌ها را به شدت شکنجه می کردند، توانست باعث تخفیف شکنجه شدنشان شود، همچنین در جریان مسموم کردن حاج آقا نورالله اصفهانی که جزء قیام‌کنندگان و از رهبران قم بودند، او خود را به قم رساند تا به مداوایش بپردازد، اما کاری از او برنیامد و ایشان بر اثر مسمومیت ناشی از تزریق سم به شهادت رسید. در جریان خودکشی اکبر داور، وزیر مالیۀ رضا شاه نیز برای نجات جان او تلاش بسیار کرد، اما موفق نشد.
محمدحسن لقمان ادهم در 73 سالگی درگذشت و در مقبرۀ خانوادگی‌شان در گورستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شد.