مساعدالسلطنه
مُساعِدُالسَّلْطَنه (تهران ۱۲۴۲ـ مَنچوری ۱۳۱۴ش)
(لقب ماسی‌یان، هوهانِس‌خان) مترجم اَرمَنی‌تبار و نمایندۀ مجلس، پسر ابراهیم‌خان زرگرباشی. در مدرسۀ هایگازیان تهران درس خواند و زبان فرانسه را نزد دایی‌اش در تبریز آموخت. در ۱۲۵۲ش به فرانسه اعزام شد و در کالج فرانسه در پاریس تحصیل کرد. پس از بازگشت، در دارالترجمۀ دولتی استخدام شد. در ضمن خدمت در دارالترجمه، سِمت مترجمی ناصرالدین‌شاه را نیز به‌عهده داشت. در ۱۲۷۲ش نخستین روزنامۀ اَرمَنی‌زبان تهران را به نام شاویق منتشر ساخت. ناصرالدین‌شاه لقب «خان» و سپس «مُساعِدُالسلطنه» به او داد. در چند مأموریت، ازجمله عرض تبریک سالگرد تولد ملکه ویکتوریا و عرض تسلیت وفات تِزار الکساندر سوم، مترجم هیئت ایرانی بود. وزیرمختار و سفیر ایران در کشورهای انگلستان، آلمان و ژاپن شد. مدتی نیز عهده‌دار دارالترجمۀ وزارت امور خارجه بود. هوهانس‌خان آثار نویسندگان اروپایی، ازجمله شکسپیر را به ارمنی و فارسی ترجمه کرده است. در ۱۳۰۴ش به نمایندگی ارمنیان جنوب کشور در مجلس شورای ملی برگزیده شد. بعداً سفیر کبیر ایران در توکیو شد و در راه بازگشت از ژاپن به تهران در مَنچوری درگذشت. او را در کلیسای مریم مقدس تهران به‌خاک سپردند.