موزه
موزِه (museum)
مکان یا بنایی برای نگهداری و نمایش آثار باستانی و تاریخی، هنری، نمونههایی از کارهای علمی و صنعتی، یا دیگر اشیای ارزشمند فرهنگی. در یونان باستان، معبد موزها[۱] (الاهگان هنر) راموزیون یا موسیون[۲] میخواندند. در دورۀ رنسانس و پیش از آن، واژه موزه به جایی اطلاق میشد که در آن محققان در مورد عتیقههای قدیمی خود تحقیق میکردند. پس از انقلاب فرانسه، فکر جمعآوری آثار هنری ملی یا متعلق به دولت در مکانی خاص، که در معرض دید همگان نیز قرار گیرد، مطرح شد و درنتیجه موزه لوور[۳] در ۱۷۹۳م تأسیس شد. البته پیش از آن، موزه بریتانیا[۴] بنابر مصوبه ۱۷۵۳م پارلمان، بهعنوان نهادی دولتی تأسیس شده بود. در ایران قانون تأسیس موزهها در ۱۲۸۹ش (۱۹۱۰م) بهتصویب رسید و اجرای آن بهعهده وزارت معارف گذاشته شد. البته قبل آن چند موزه کوچک در ایران، ازجمله موزه نارنجستان در شیراز، تشکیل شده بود که قانون و آییننامه مشخصی نداشتند. بهتازگی موزههایی پدید آمدهاند که علاوهبر کارهای پژوهشی و نگهداری آثار ارزشمند هنری و فرهنگی، جاذبههای دیگری نیز برای بازدیدکنندگان عمومی ایجاد کنند. بنابر تحقیقی که در ۱۹۹۲م در ۱۰۰ موزه و نهاد مشابه در سراسر جهان صورت گرفت، معلوم شد که حدود ۲.۵ میلیارد نمونه زیستشناختی در مجموعههای عمومی نگهداری میشوند که یکسوم از آنها در وضعیت بسیار نامناسبی قرار دارند. هر سال ۳۰میلیون از این نمونهها بهسبب شرایط نامناسب نگهداری ازبین میروند.
| ردیف | نام موزه | سال تأسیس | محل موزه |
|---|---|---|---|
| 1 | کتابخانه و موزه ملی ملک | 1376 | تهران |
| 2 | آبگینه و سفالینههای ایران | 1355 | تهران |
| 3 | موزه آذربایجان | 1306ـ1307 | تبریز |
| 4 | موزه آستان قدس رضوی | 1334 | مشهد |
| 5 | آستانه حضرت معصومه (س) | 1304 | قم |
| 6 | موزه ارامنه | 1664م | جلفای اصفهان |
| 7 | موزه ایرانشهر | سیستان و بلوچستان | |
| 8 | موزه پارس | 1315 | شیراز |
| 9 | موزه پست | 1333 | تهران |
| 10 | موزه تاریخ | 1365 | تهران |
| 11 | موزه تاریخ طبیعی | 1360 | تهران |
| 12 | جانبازان انقلاب اسلامی | 1363 | تهران |
| 13 | موزه جواهرات ملی ایران | 1339 | تهران |
| 14 | طبیعت و حیاتوحش ایران | 1372 | تهران |
| 15 | موزه رضا عباسی | 1356 | تهران |
| 16 | موزه سکه | 1341 | تهران |
| 17 | موزه شوش | 1345 | شوش |
| 18 | موزه شهدای تهران | 1359 | تهران |
| 19 | موزه عبرت ایران | 1357 | تهران |
| 20 | موزه فرش ایران | 1355 | تهران |
| 21 | موزه گنجینه قرآن و نفایس | 1364 | مشهد |
| 22 | موزه مردمشناسی | 1314 | تهران |
| 23 | موزه ملی ایران | 1295 | تهران |
| 24 | موزه نظامی | 1362 | تهران |
| 25 | موزه هنرهای زیبا | 1359 | تهران |
| 26 | موزه سینمای ایران | 1377 | تهران |
| 27 | موزه شهرستان زابل | 1375 | زابل |
| 28 | سرای چهرههای ماندگار | 1386 | تهران |
| 29 | موزه هنرهای تزیینی ایران | 1338 | تهران |
| 30 | موزه هنرهای معاصر | 1356 | تهران |
| 31 | موزه هنرهای ملی ایران | 1309 | تهران |
| ردیف | نام موزه | سال تأسیس | محل موزه |
|---|---|---|---|
| 1 | آلته پیناکوتک | اوایل قرن 19 | مونیخ |
| 2 | پرادو (موزه نقاشی سلطنتی) | 1818 | مادرید |
| 3 | توپکاپی | 1924 | استانبول |
| 4 | موزه اِرمیتاژ | 1852 | سنتپترزبورگ |
| 5 | موزه اورسه | 1896 | پاریس |
| 6 | موزه اوفیتسی | 1765 | فلورانس |
| 7 | موزه تئاتر | 1987 | لندن |
| 8 | موزه تاریخ طبیعی | 1856 | لندن |
| 9 | موزه تاریخ هنر | 1891 | وین |
| 10 | موزه دورسه | 1986 | پاریس |
| 11 | موزه بریتانیا | 1753 | لندن |
| 12 | موزه علم بریتانیا | 1853 | لندن |
| 13 | موزه قاهره | 1858 | قاهره |
| 14 | موزه گوگنهایم | 1939 | نیویورک |
| 15 | موزه گیمه | 1885 | پاریس |
| 16 | موزه لوور | 1793 | پاریس |
| 17 | موزه مادام توسو | 1928 | لندن |
| 18 | موزه ملی هلند | 1808 | آمستردام |
| 19 | موزه ویکتوریا و آلبرت | 1852 | لندن |
| 20 | موزه هنر مدرن | 1929 | نیویورک |
| 21 | موزه هنری فیلادلفیا | 1875 | فیلادلفیا |
| 22 | موزه هنری متروپولیتن | 1870 | نیویورک |
| 23 | موزه اَشمولی | 1683 | آکسفورد |
| 24 | نگارخانه پیتی | قرن 17 | فلورانس |
| 25 | نگارخانه تیت | 1897 | لندن |
| 26 | نگارخانه گِتی | 1953 | کالیفرنیا |
| 27 | نگارخانه ملی تکچهره | 1856 | لندن |
| 28 | نگارخانه ملی لندن | 1824 | لندن |