میمون
مِیْمون (monkey)
هریک از انواع کوچک‌تر نخستیان[۱] انسان‌نما[۲] و عموماً درخت‌نشین، به غیر از انسان‌ها و میمون‌های انسان‌نما[۳]. میمون‌ها شامل ۱۲۵ گونه‌اند که در افریقا، آسیا، و نواحی حاره امریکای مرکزی و امریکای جنوبی زندگی می‌کنند. میمون‌ها اساساً برگ و میوه می‌خورند و جانوران تقریباً کوچکی‌اند. چندین گونه به سبب از بین‌رفتن زیستگاه جنگلی‌شان در معرض انقراض قرار دارند، از جمله میمون عنکبوتی پشمالو[۴] و ساکی[۵] سیاه در جنگل آمازون[۶]. میمون‌های برّ قدیم، متعلق به خانوادۀ میمون‌های برّ قدیم[۷]، در نواحی گرمسیری افریقا و آسیا، به سبب نزدیک‌بودن سوراخ‌های بینی و نیز شست تمایزیافته‌شان قابل تشخیص‌اند. برخی گونه‌ها دارای کیسۀ‌‌گونه‌اند و باسن‌شان متشکل از پوست لُخت شده است. این نوع بابون[۸]ها، لنگور[۹]ها، ماکاک[۱۰]ها و گنون[۱۱]ها را نیز دربر می‌گیرد. میمون‌های برّ جدید، در امریکای مرکزی و جنوبی، به‌سبب داشتن سوراخ‌های بینی دور از هم مشخص می‌شوند. برخی دارای دم‌های بسیار حساسی‌اند که می‌تواند به منزلۀ اندام حرکتی اضافی، برای گرفتن شاخه‌ها یا اشیاء به‌کار آید. این جانوران شامل دو خانواده‌اند: (۱) خانوادۀ میمون‌های بزرگ برّ جدید[۱۲] شامل گونه‌های بزرگ‌تر ساکی، کاپوچین[۱۳]، اسکویرل[۱۴]، هووْلر[۱۵]، و میمون عنکبوتی[۱۶]. (۲) خانوادۀ مارموست[۱۷] شامل مارموست کوچک[۱۸] و تامارین[۱۹]ها. قدیمی‌ترین جمجمۀ میمون در ۱۹۹۷، در نزدیکی دریاچۀ ویکتوریا[۲۰]ی کنیا کشف شد. این جمجمه متعلق به victoriapithecus macinnesi، میمون کوچکی شبیه وروت[۲۱]، است و حدود ۱۴.۷ تا ۱۶ میلیون سال قدمت دارد. محققان برزیلی و ژاپنی گونۀ جدیدی از میمون تی‌تی[۲۲] را در اوایل سال ۲۰۰۰، در شمال شرقی برزیل کشف کردند. اتحادیۀ حفاظت جهانی[۲۳] میمون callicebus coimbrai را بلافاصله پس از کشف، گونه‌ای در معرض انقراض اعلام کرد.