هوشنگ ایرانی
هوشنگ ایرانی (همدان ۱۳۰۴ـ فرانسه ۱۳۵۲ش)
| هوشنگ ایرانی | |
|---|---|
| زادروز |
همدان ۱۳۰۴ش |
| درگذشت | فرانسه ۱۳۵۲ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دکتری ریاضی- اسپانیا |
| شغل و تخصص اصلی | شاعر و منتقد ادبی |
| آثار | بنفش تند بر خاکستری (تهران، ۱۳۳۰)؛ اکنون به تو می‌اندیشم، به توها می‌اندیشم (تهران، ۱۳۳۴) |
| گروه مقاله | ادبیات فارسی |
شاعر و منتقد ایرانی. از پیش‌گامان شعر سوررئالیستی و دادائیستی در ایران. شعر او بر برخی از جریانات شعری که از دهۀ 1340 به بعد در ایران شکل گرفت و بر اشخاصی چون سهراب سپهری، احمدرضا احمدی، یدالله رویایی، و بر شاعران موج ناب، شعر حجم و شعر دیگر اثر گذاشت. ایرانی که ابتدائا در عین بی‌خبری از نوآوری نیما خود شعرهای بی‌وزنی سرود و از این لحاظ در شمار نخستین سرایندگان شعر بی‌وزن فارسی به حساب می‌آید، از اواسط دهۀ 1330 به نوعی رفتار و سلوک خاص که مبتنی بر نوعی مسلک عرفانی مردم‌گریز بود متوسل شد، اگرچه تمایلات وی همیشه در مسائل هنری متمایل به مدرنیسم غرب و در مسائل معرفتی مایل به عرفان و فرهنگ هندی بود.
ایرانی در رشتۀ ریاضی، ابتدا در دانشگاه تهران تحصیل کرد (1325) و نهایتا از دانشگاه‌های اسپانیا در همین رشته دکترا گرفت (1329). در اواخر دهۀ ۱۳۲۰ با همکاری جلیل ضیاء‌پور، غلامحسین غریب، منوچهر شیبانی و حسن شیروانی انجمن و مجلّۀ خروس‌جنگی را بنیاد نهاد. فکر اصلی این گروه رواج مدرنیسم و ستیز با سنت‌های ادبی بود. تعبیرِِ «جیغ بنفش» در یکی از شعرهای دادائیستی وی شهرت فراوانی پیدا کرد. ایرانی به دلیل ابتلا به بیماری سرطان حنجره در فرانسه درگذشت. با وجود وصیتش مبتنی بر سوزاندن جسدش، پیکرش ابتدا به کویت و سپس ایران منتقل و در بهشت زهرا دفن شد.
علاوه بر چند ترجمه از آثار توماس مان و اسکار وایلد، دفترهایی کوچک از سروده‌هایش نشر یافته است، ازجمله بنفش تند بر خاکستری (تهران، ۱۳۳۰) و اکنون به تو می‌اندیشم به توها می‌اندیشم (تهران، ۱۳۳۴). مجموعه‌هایی از آثارش با مقدمۀ منوچهر آتشی (از بنفش تند تا ....، تهران، ۱۳۷۹) و سیروس طاهباز (خروس‌جنگی بی‌مانند، تهران، ۱۳۸۰) گرد آمده است.