میرزا ابوالحسن خان پیرنیا

میرزا ابوالحسن خان پیرنیا (نائین ۱۲۴۸ - شیراز ۱۳۱۸ش)

(ملقب به: معاضدالسلطنه) از رجال دورۀ مشروطه، دولتمرد دورۀ قاجار و رضا شاه پهلوی، پسر میرزا محمد باقر نائینی و برادرزادۀ میرزا نصرالله خان مشیرالدوله، صدراعظم مظفرالدین شاه قاجار. پس از فراگیری خواندن و نوشتن در زادگاهش نائین، به تهران رفت و به واسطۀ عمویش وارد وزارت خارجه شد و ریاست دفتر سرکنسولی تفلیس و قفقاز را بر عهده گرفت. در 1322ق، به سمت سرکنسولی ایران در بادکوبه منصوب شد.

با به‌راه‌افتادن جنبش مشروطه‌، میرزا ابوالحسن خان راهی تهران شد و به یکی از مشروطه‌خواهان فعال بدل شد. پس از آن که کلنل لیاخوف روسی به دستور محمدعلی‌ شاه قاجار مجلس را به توپ بست و استبداد صغیر برقرار شد (1326ق)، او به اروپا سفر کرد و در لندن همراه با حسن تقی زاده کمیته‌ای تشکیل داد و به تبلیغ علیه محمدعلی‌ شاه پرداخت. پس از فتح تهران در 1327ق و خلع محمدعلی‌ شاه از سلطنت و پیروزی مشروطه‌خواهان، میرزا ابوالحسن خان به ایران بازگشت و در دوره دوم، به عنوان نمایندهٔ گیلان وارد مجلس شورای ملی شد. پیش از اتمام دورۀ نمایندگی‌اش، نجف‌قلی خان صمصام‌السلطنهٔ بختیاری او را در کابینه خود به جای محمدحسین دبیرالملک (که برای معالجه به اروپا رفته بود) به عنوان وزیر پست و تلگراف به مجلس معرفی کرد. پس از سقوط این کابینه، او در حدود سال 1332ق حاکم یزد شد و نزدیک به دو سال این سمت را عهده‌دار بود و بعد راهی تهران شد.

در ۱۳۰۲ش که رضا خان سردار سپه به نخست‌وزیری رسید، او در کابینه‌اش شرکت کرد و وزیر دادگستری شد. در دومین کابینهٔ رضا خان نیز که در ۲۶ فروردین ۱۳۰۳ش به مجلس معرفی شد، میرزا ابوالحسن خان همین مقام را حفظ کرد. پس از پایان دوره نمایندگی‌اش در ۱۳۱۴ش، والی کرمان و در 1316ش والی فارس شد. در همین سمت بود که بر اثر ایست قلبی در هفتاد سالگی درگذشت و در باغ مصلای نائین، در آرامگاه خانوادگی پیرزاده و پیرنیا به خاک سپرده شد.