یحیی، محمد عقیل
یحیی، محمد عقیل (حضرموت 1862- 1931م) Mohammad Aqil Yahya
متفکر و مصلح یمنی. پس از تحصیلات اولیه نزد پدر، علوم دینی و ادبیات عرب را از عالمان حضرموت فرا گرفت. شیخ ابوبکر شهاب و محدث حسین بن محسن سبعی از استادان برجسته‌ی او بودند. از هفده سالگی با سفر به کشورهای دیگر از تحولات علمی و تمدنی جهان آگاهی یافت و به ویژه با جریان اصلاحی‌ای که در مصر به راه افتاده بود آشنا شد. وی در حین اشتغال به تجارت، اندیشه‌ی اصلاحگران اسلامی را ابتدا از طریق مقالاتی که برای روزنامه‌ی الموید و با نام مستعار سیف‌الدین الیمنی می‌نوشت طرح کرد و پس از آغاز انتشار مجله‌ی المنار به سردبیری و صاحب امتیازی سید محمد رشید رضا در مصر از نخستین کسانی بود که در حلقه‌ی این مجله‌ی اصلاحی درآمد. رشید رضا نامه‌ای از محمد عقیل یحیی را در المنار با امضای نام مستعار وی منتشر کرد. در سال 1906 وی اقدام به انتشار روزنامه‌ی الإمام کرد که نخستین روزنامه‌ی یمنی در جنوب شرق آسیا بود. در این روزنامه مقالاتی از مجله‌ی المنار به زبان مالایی ترجمه و منتشر می‌شد.
محمد عقیل یحیی به رغم سفارش محمد رشید رضا که از او خواسته بود تا کتابش را درباره‌ی پرده‌برداری از چهره‌ی حقیقی معاویه منتشر نکند، به انتشار آن تحت عنوان النصیحة الکافیه لمن یتولی معاویه اقدام کرد. انتشار این کتاب واکنش‌های تندی در پی داشت. یکی از آن‌ها واکنش عثمان بن عقیل، مفتی اندونزی، بود که بر این کتاب ردیه نوشت. محمد عقیل یحیی نیز ردیه‌ای بر ردیه‌ی او نوشت. جمال‌الدین قاسمی، از علمای برجسته‌ی دمشق، نیز نقدی بر کتاب آن کتاب نگاشت. اما رشید رضا در نامه‌ای به مسلمانان سنگاپور، جاوه و حضرموت آنان را نصیحت کرد که از تفرقه و نزاع بر سر این مساله و مسایل مشابه دست بردارند و رابطه‌ی دوستانه‌اش را با محمد عقیل یحیی حفظ کرد و او را عضوی از جماعت مصلحان و دارای حسن نیت دانست.
از وی دو کتاب دیگر هم منتشر شده که عبارتند از: ثمرات المطالعة (در ده جلد) و العتب الجمیل علی اهل الجرح و التعدیل.