نمایش مبدأ برای محمد شاه سلجوقی (۴۷۴ـ۵۱۱ق)


محمّد‌شاه سلجوقی (۴۷۴ـ۵۱۱ق)<br>

{{جعبه زندگینامه
|عنوان =محمد شاه سلجوقی
|نام =
|نام دیگر=
|نام اصلی=
|نام مستعار=
|لقب=
|زادروز=۴۷۴ق
|تاریخ مرگ=۵۱۱ق
|دوره زندگی=
|ملیت=ترک
|محل زندگی=ایران
|تحصیلات و محل تحصیل=
| شغل و تخصص اصلی =فرمانروا
|شغل و تخصص های دیگر=
|سبک =
|مکتب =
|سمت =از سلاطین سلجوقی
|جوایز و افتخارات =
|آثار =
|خویشاوندان سرشناس =ملکشاه سلجوقی (پدر)
|گروه مقاله =تاریخ ایران
|دوره =
|فعالیت های مهم =
|رشته =
|پست تخصصی =
|باشگاه =
}}<p>از سلاطین سلجوقی. پس از درگذشت پدرش ملکشاه سلجوقی (۴۸۵ق)، مانند برادر دیگرش سنجر، مطیع برادر بزرگ‌تر خویش، برکیارق، شد و به فرمان او به امارت گنجه رفت. اما محمد به این اندازه اکتفا نکرد و در سال‌های میان ۴۸۶ تا ۴۹۲ق سراسر ارّان را به‌تصرف درآورد. درپی آن به تحریک مؤیدالملک، وزیر پیشین برکیارق، به دعوی پادشاهی و مخالفت با برادر خویش برخاست. سال‌های ۴۹۰ تا ۴۹۸ق از پادشاهی برکیارق، در جنگ با محمد سپری شد. محمد در ۴۹۲ق به بغداد نزد خلیفه مستظهر رفت و خلیفه به نام او خطبه خواند و به وی لقب «غیاث‌الدین» داد. او پنج‌بار با برکیارق جنگید و در این نبردها از کمک‌های برادرش سنجر، مهارت و کاردانی اداری مؤیدالملک و گروه نظامیه که به سود او می‌جنگیدند، بهره جست. این درگیری‌ها همچنان ادامه داشت تا این‌که در ۴۹۷ق میان آن‌ها صلح افتاد و قرار شد شمال غرب ایران، دیار بکر، الجزیره، موصل و سوریه زیر فرمان محمد باشد. سرانجام برکیارق در ۴۹۸ق درگذشت و درپی آن محمد به تخت شاهی برآمد و جنگ‌های خانگی پایان یافت. محمد سیزده سال پادشاهی کرد و در آن سال‌ها برادرش سنجر نایب‌السلطنه او در بلخ بود و از وی لقب «مَلِک» گرفت. او آخرین شاه از سلسلۀ سلاجقه بزرگ بود که با اقتدار و قدرت بر قلمرو سلجوقیان حکم راند. از رخدادهای مهم دوره پادشاهی وی می‌توان به درگیری با باطنیان اسماعیلی، تسخیر شاهدز در نزدیکی اصفهان و فرونشاندن شورش ابن عطاش و نیز دفع اسماعیلیۀ دژ خان لنجان در ۵۰۰ق و قتل سعدالملک آبی به‌اتهام همکاری با اسماعیلیان اشاره کرد. همچنین سپاه محمد چندبار به اَلَموت، مقر حسن صباح، یورش برد که البته توفیقی به‌دست نیاورد. محمد شاه در سال‌های پایانی زندگی‌اش برای جنگ با صلیبیان به شام یورش برد، اما کاری از پیش نبرد (۵۰۹ق) و دو سال بعد، در اصفهان درگذشت و پیکرش را در مدرسه‌ای در اصفهان به خاک سپردند.</p>
<br><!--38179300-->
[[رده:تاریخ ایران]]
[[رده:ایران از حکومت غزنویان تا حمله مغول]]