نمایش مبدأ برای فیروزکوهی (گویش)


فیروزکوهی

از گویش‌های مازندرانی که در فیروزکوه و آبادی‌های اطراف آن، بدان سخن می‌گویند. اهالی، زبان خود را گیلکی می‌نامند. صامت‌های فیروزکوهی همانند صامت‌های فارسی است. مصوت /<span dir="LTR">a</span>/ در مواردی، در لهجه‌های محلی اطراف تبدیل به /<span dir="LTR">e</span>/ می‌ِشود: این تغییر در صیغة اول شخص ضمایر فاعلی است، مانند: <span dir="LTR">man</span> «من» که از /<span dir="LTR">men</span>/ است نشانه‌های مصدری در فیروزکوهی -<span dir="LTR">an</span> امّا در جلیزجند -<span dir="LTR">en</span> است، تغییرات آوایی عموماً عبارت‌اند: تبدیل /<span dir="LTR">a</span>/، فارسی به /<span dir="LTR">e</span>/ در <span dir="LTR">peser</span> «پسر»، <span dir="LTR">kuter</span> «کبوتر»؛ تبدیل /<span dir="LTR">o</span>/ به /<span dir="LTR">e</span>/ در <span dir="LTR">bez</span> «بُز»، <span dir="LTR">kenji</span> «کُنجد»؛ تبدیل /<span dir="LTR">b</span>/ به /<span dir="LTR">v</span>/ در <span dir="LTR">zevun</span> «زبان»، <span dir="LTR">valg</span> «برگ»؛ تبدیل /<span dir="LTR">r</span>/ به /<span dir="LTR">l</span>/ در <span dir="LTR">valg</span> «برگ»؛ تبدیل /<span dir="LTR">g</span>/ به /<span dir="LTR">v</span>/، تبدیل/رشتة دو صامت /<span dir="LTR">st</span>/ به خوشة صامتی /<span dir="LTR">ss</span>/ به ویژه در -<span dir="LTR">stan</span> (نشانه‌های مصدری) مانند: <span dir="LTR">darassan</span> «محکم بستن»، حذف مصوت پایانی (به ویژه /<span dir="LTR">d</span>/ و /<span dir="LTR">t</span>/ در <span dir="LTR">gesfen</span> «گوسفند»، <span dir="LTR">angus</span> «انگشت»، <span dir="LTR">zala</span> «زهره» تبدیل /<span dir="LTR">u</span>/ به /<span dir="LTR">i</span>/ در <span dir="LTR">mi</span> «مو»، ترتیب مضاف و مضاف‌الیه در فیروزکوهی و نیز صفت و موصوف بر خلاف فارس است و نشانة آن‌ها /-<span dir="LTR">e</span>/ یا در صورتی که پایان موصوف یا مضاف‌الیه مصوت باشد -<span dir="LTR">ye</span> است <span dir="LTR">serxegel</span> «گل سرخ»؛ نشانه‌های مصدری در فیروزکوهی -<span dir="LTR">an</span> و در اطراف -<span dir="LTR">en</span> است: <span dir="LTR">bazuan/bazuen</span> «زدن»، <span dir="LTR">burdan/burden</span> «رفتن»، برای متعدی ساختن فعلی لازم، مثلاً چرخاندن از چرخیدن، پس از ستاک امر <span dir="LTR">endian/endiyen</span> افزوده می‌شود. منفی در همین زمان چنین است: <span dir="LTR">nambe</span> «نمی‌گویم»، <span dir="LTR">nawni</span> «نمی‌گویی»، <span dir="LTR">nawne</span> «نمی‌گوید»، <span dir="LTR">nambi</span> «نمی‌گوییم»، <span dir="LTR">nawni</span> «نمی‌گویید»، ماضی نقلی در این گویش همانند ماضی ساده به کار می‌رود. چنانکه دیده می‌شود پیشوندهای مصدری عموماً <span dir="LTR">b</span>- و <span dir="LTR">d</span>- هستند.

<br />

[[Category:زبان‌شناسی و ترجمه]] 
[[Category:زبان ها و گویش های ایران فرهنگی]]