آیا دو لا توره، ویکتور رایول (۱۸۹۵ـ۱۹۷۹)
| ویکتور رایول آیا دو لا توره Victor Raul Haya de la Torre | |
|---|---|
| زادروز |
لیما، پرو ۱۸۹۵م |
| درگذشت | ۱۹۷۹م |
| ملیت | پرویی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دانشگاه آکسفورد در انگلستان |
| شغل و تخصص اصلی | سیاستمدار |
| آثار | آیندۀ سرخ‌پوستان امریکا (۱۹۳۵) |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
آیا دو لا تورِه، ویکتور رائول (۱۸۹۵ـ۱۹۷۹م) (Haya de la Torre, Victor Raul)
سیاستمدار، متفکر سیاسی پرویی و بنیادگذار اتحادیۀ انقلابی خلق امریکا (حزب آپریستا) در ۱۹۲۴م. این حزب بیانگر نارضایتی ملی‌گرایانۀ افراطی در پرو است و از سهم برابر بومیان در امور سیاسی و آموزشی طرفداری می‌کند. تلاش او در ۱۹۶۳م برای کسب مقام ریاست‌جمهوری پرو به شکست انجامید. او نویسندۀ آیندۀ سرخ‌پوستان امریکا[۱] (۱۹۳۵م) است. آیا دولاتوره در لیما[۲]، پرو، و دانشگاه آکسفورد[۳] در انگلستان[۴] تحصیل کرد. پس از رقابت با سرهنگ لوئیس سانچس سرو[۵] در ۱۹۳۱م به زندان افتاد، و حزب آپریستا در ۱۹۳۱ـ۱۹۳۴م و ۱۹۳۵ـ۱۹۴۵م غیرقانونی اعلام شد، اما پس از قتل سرو در ۱۹۳۳م آزاد شد و به فعالیت زیرزمینی پرداخت (۱۹۳۴ـ۱۹۴۵م). حزب آپریستا در ۱۹۴۵م از نامزد پیروز، خوزه لوئیس بوستامانته[۶]، حمایت کرد؛ اما کنترل دولت در دست آیا بود. با سرنگونی بوستامانته در ۱۹۴۸م، آیا به سفارت کلمبیا در لیما پناه برد و بعدها در ۱۹۵۴م به مکزیک رفت. با برقراری حکومت قانونی در ۱۹۵۷م به پرو بازگشت و مبارزۀ انتخاباتی سختی را در ۱۹۶۲م آغاز کرد که پس از مداخلۀ ارتش به نفع فرناندو بلائونده تری[۷] شد. آیا در تصویب پیش‌نویس قانون اساسی ۱۹۷۹م، و بازگرداندن دموکراسی پارلمانی بسیار مؤثر بود، اما پیش از به قدرت‌رسیدن حزب آپریستا در ۱۹۸۵م به رهبری پرس آلن گارسیا[۸] درگذشت.