گزنک
گَزَنَک Gazanak
شهری در استان مازندران، مرکز بخش لاریجان شهرستان آمل. این شهر در فاصله ۷۷کیلومتری جنوب غربی آمل، ۱۴۷کیلومتری جنوب غربی ساری، ۱۰۵کیلومتری شمال شرقی تهران و در ارتفاع ۱۵۹۸متری از سطح دریا قرار دارد. گزنک از شمال غربی به روستای گزنه، از شمال شرقی به شنگلده و شاهاندشت، از جنوب غربی به روستای کندلو و نوا و از غرب به روستای لزیرک محدود می‌شود. بر اساس سرشماری سال 1395 جمعیت این شهر 319نفر بوده است. آب و هوای گزنک سرد و نیمه خشک است و وسعت آن ۷۰هکتار است. میانگین دمای سالانه آن 11درجه سانتی‌گراد، بیشینه دما 37درجه و کمینه آن به منفی بیست و پنج درجه سانتی‌گراد می‌رسد. رودخانه هراز در جنوب و تلخ‌رود در شمال آن روان هستند. میانگین بارش سالانه آن تقریباً 543میلی‌متر و میانگین رطوبت نسبی سالانه بیش از ۶۲درصد است. از فرآورده‌های کشاورزی و دامداری آن می‌توان به گندم، جو، بنشن، سیب، گلابی، گیلاس، پنیر و کره اشاره کرد.
گزنک از ابتدای شکل‌گیری، بخشی از لاریجان و البرز مرکزی و توقفگاه مسافران در مسیر تهران به مازندران بوده است. اعتضادالسلطنه در سفری که در سال ۱۲۹۷ق به این منطقه داشته درباره آن می‌نویسد: «قریۀ گزنک دارالحکومۀ محمدقلی‌خان سیاه بود. می‌گویند در ایام سابق در سمت جنوبی رودخانۀ هراز بوده است. سیل شدید یک دفعه آن را خراب کرد و سکنۀ آن به سمت شمالی رودخانه رفتند.» او استقرار امامزاده را در آن سوی رودخانه دلالت بر صحت این مطلب می‌داند. رابینو در سفرنامه خود نام آن را گزانگ یا گزونگ از دهات بالا لاریجان می‌نویسد. افضل‌الملک در سفر ۱۳۳۱ق گزنک/ گزنه را روستایی آباد و دارای خانوار و قهوه‌خانه یاد می‌کند. در ۱۳۳۶ش بخشداری منطقۀ لاریجان در گزنک آغاز به کار کرد. گزنک از ۱۳۷۹ش شهر شد و از ۱۳۸۱ش شهرداری گزنک فعالیت خود را آغاز نمود. دژ ملک بهمن/ ملک قلا به شمارۀ ۹۳۵۵ و بقعۀ محمد قریشی به شمارۀ ۸۸۱۰ از آثار ثبت شدۀ ملی گزنک است. مردم گزنک به زبان فارسی و گویش طبری سخن می‌گویند.